Բնական ռեսուրսները, որպես ռազմաաշխարհագրական գործոն

Ի՞նչ հմնախնդիր կարող է առաջացնել ռեսուրսների անբավարարությունը։

Պետության ներսում ռեսուրսների անբավարարություն առաջանում է այն ժամանակ, երբ ռեսուրսների նկատմամբ պահանջարկը գերազանցում է առկա քանակին: Առաջացող
խնդիրները հատկապես ծանր են լինում, երբ ռեսուրսների անբավարարությունն առաջանում է պետության համար կենսական ժամանակաշրջանում: Իհարկե ռեսուրսների
պակասորդը լրացվում է այլ երկրներից ներմուծումով, սակայն շատ կարևոր է երկրի ներսում արտակարգ իրավիճակների համար ունենալ դրանց ռազմավարական անձեռնմխելի
պաշարներ:

Ինչո՞վ է բացատրվում մեր տարածքի օգտակար հանածոների բազմազանությունը և մետաղային ու ոչ մետաղային հանքատեսակների հարուստ պաշարների առկայությունը։

Թվարկե՜ք օգտակար հանածոների նշանավոր հանքավայրերն ու գլխավոր հանքատեսակները և դրանց օգտագործման բնագավառները։

Ի՞նչ նշանակություն ունեն անտառապատ տարածքները ռազմաաշխարհագրության մեջ։

Ներկայացնե՜լ հանքաարդյունաբերության կողմից առաջացած էկոլագիական հիմնախնդիրները։

Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել հետևյալ օգտակար հանածոները և դրանց տարածման շրջանները․

• Մետաղային հանքատեսակներից․
  • Պղինձ
  • մոլիբդեն
  • կապար
  • ցինկ
  • երկաթ
• Ոչ մետաղական հաքատեսակներից․
  • տուֆ
  • բազալտ
  • գրանիտ
  • օբսիդիան
  • պեռլիտ
  • կրաքար
  • կերակրի աղի պաշարներ
• Նշել նաև հանքային ջրերի աղբյուրները․

New year in Italia

• Italian New Year Traditions
  • 1. Eat Lentils
  • 2. Red Undergarments
  • 3. Throw The Old Things Out
  • 4. Kiss Under a Mistletoe
  • 5. The First Person You Meet on The Midnight
  • 6. Carry Your Wallet When You Leave Your House
  • 7. Catch The Sight of Fireworks
  • 8. Have a Huge Dinner
  • 9. Throw Some Treats

1. Eat Lentils

The very first tradition that we would like to talk about is food. There are way too popular traditions in Italy that are observed by millions of people across the country on the Eve as well as the day. There was this New Year’s Tradition in Italy where eating lentils at midnight is said to bring good luck. Lentils are linked with longevity. The exact reason is because they are long lasting in nature. There is also another belief that say lentils symbolise prosperity because they resemble ancient gold coins. Other than lentils Italians also consume grapes at the strike of midnight. Also, you can eat pomegranate on the New Year’s Eve when you are with your partner as it symbolises fertility and loyalty.

2. Red Undergarments

It is said that wearing red underpant on the New Year’s Eve will ward off negativity and will improve happiness and love. This tradition tracks back to ancient Romans who used to wear red clothes on the New Year’s Eve to avoid blood shed and war. However there’s a litigation to this tradition; which is, your underwear has to be brand new and a gift from others. The luck is not going to knock your door if you are wearing your old underpants. 

3. Throw The Old Things Out

Throwing the old things out of the window is also an Italian tradition. Mostly people throw out crockery out of their windows on the New Year which symbolises that they are throwing out the waste things i.e., getting rid of evil during the year to give fresh place for new things. 

4. Kiss Under a Mistletoe

Kissing under the mistletoe is also one among the New Year’s Eve Italian Traditions we are going to talk in here about. The mistletoe resembles protection and love and so kissing will drive away the evil spirits and aid them in going on good grounds. 

5. The First Person You Meet on The Midnight

If you want to predict how your New Year is going to be for you, you can follow this ancient tradition in Italy. On the New Year’s Day, the first person you meet will decide your luck for the coming year according to Italians beliefs. If you meet an old person on the New Year’s Day, your New Year is going to be full of surprises. If you meet a doctor, priest or baby, you might meet with bad luck. 

6. Carry Your Wallet When You Leave Your House

On the first day of the year, when you move out of the house make sure to carry your wallet with you. According to the Italian New Year’s tradition, on January 1st if you leave the house with money in your pocket, you will not suffer financially all throughout the year. So this time make sure to place your wallet in your pocket when you plan to leave your house.

7. Catch The Sight of Fireworks

Another very popular Italian New Year’s Day Traditions is watching the fireworks in the midnight. Fireworks is a very beautiful sight to catch and almost everyone loves to watch them. Especially around the time of New Year, people watch fireworks as a part of tradition in most of the places. One such place is Italy where watching fireworks itself is a New Year tradition. As soon as the clock strikes midnight the sky will be filled with colorful fireworks. In Italy, you will get to watch mesmerizing fireworks in Naples and the Amalfi Coast.

8. Have a Huge Dinner

Having huge dinner on the New Year is another food related tradition followed by Italians. This tradition is a popular one among the traditions present here and Italians make certain to have huge dinners for the New Year’s. This is a popular New Year’s Eve Food Traditions in Italy that Italians follow with heart. All the family members in the house sit for a dinner together and different tasty dishes are served. 

9. Throw Some Treats

In order to have a sweet year exchange jars of dates and figs in honey along with a bay branch. By doing this you are inviting good fortune into your lives. even today this tradition is in use and people especially of Naples exchange figs with Laurel leaves. This is actually a very simple tradition to observe on the New Year.

These Italian New Year Traditions are practiced by Italians very sincerely as they believe that the practices would bestow luck and prosperity upon them. If you like these traditions and as well wish to follow them for this New Year do give them a try. Also share with us your experiences on practicing the traditions․

Կապիկը

Գրիգոր Զոհրապ

Ա

Գառագեղ մը չէր աս, ոչ ալ առյուծ մը մեջինը: Մարդու հասակի բարձրությամբ վանդակ մը որան երկաթե ցանցին մեջ զետեղված թառին վրա՝ բարակ շղթայով կապված կապիկ մը կը խաղա առտվընե մինչև իրիկուն. դեմն ալ թռչունի փոքրիկ վանդակի մը մեջ թութակ մը, որուն խնդալե ճաթող մարդու քահքահը փողոցի անցորդները կկեցնե ու դրացի տղաքը դրան առջև կը հավաքե ամեն օր:

Ամեն անգամ որ այցելության կ’երթամ տանտիրոջ՝ որուն իշխանավայել հյուրասիրությունը, ազնվական օսմանցիի վարքը՝ զինքը ճանչցողները կգրավե, վայրկյան մը կանգ կ’առնեմ պարտեզին մեջ, ներս մտնելե առաջ, և թութակին աղմկալից խնդուքը, այս անհիմն ու անտեղի ուրախությունը, մարդոց շատերուն ուրախությանը պես, ինծի մտածել կուտա:

Վայրկյան մըն ալ կկենամ կապիկին մոտ, իր ճարտար լարախաղացի մարզանքներուն կհետևիմ աչքովս, սուր և խելացի ակնարկը կը դիտեմ. իր ջղային, գերազանցապես ջղային արարածի տագնապներուն վրա կզմայլիմ: Հարկավ բան մը կպակսի անոր՝ կատարյալ մարդ ըլլալու համար. ի՞նչ արդյոք. ամեն պարագայի մեջ, պակսածը զգացումը չէ:

Եվ ամեն անգամ որ ծանոթներու, հետաքրքիրներու հետ կ’անցնինք կդառնանք քովեն, միշտ բառ մը կփոխանակենք իր վրան, ո´րը՝ այն օրվան հնարած անոր մեկ խաղը կամ չարությունը կը պատմե. ո´րը՝ խելքին կամ զգացումին նոր մեկ վարձին վրա կը խոսի. օրվան… մարդն էր այս կապիկը Փրինքիփոյի մեջ:

Բ

Տանը ծառաներեն զինքը խնամողներուն մեջ իր նախընտրածը սպասուհի մըն էր. persona grata-ն այս դժվարահաճ ու անհամբույր կենդանիին. պե՞տք էր արդյոք ավելցնել իսկույն որ եկող գացող հյուրերուն ալ հաճելի էր այս ուժով լուսով աղջիկը որ Արշիպեղագոսի կղզյակեն մեկտեղ բերած էր՝ դրսեցիի առույգ ու աննենգ աղվորությանը հետ՝ նայադի մը վրդովիչ հրապույրը:

Ծանոթներես նրբամիտ թյուրք օրագրող մը որ ինծի հետ այս տունը կհաճախեր, ու ինծի չափ այս կապիկին կյանքովը կը հետաքրքրվեր, տարօրինակ բաներ կպատմեր անոր վրա:

— Կհավատա՞ս,- կ’ըսեր ինծի օր մը՝ խնդալով,- որ այս հեք կապիկը սիրահարած է տանը սպասուհիին, ապացույց՝ որ ճաշակի մեջ ալ մենե ետ չի մնար այս կենդանին. խել մը գիրքերու մեջ կարդացած եմ որ Ամերիկայի օրանկութանները, հին ատեններու ասպետներուն պես, ճշմարիտ առևանգություններ և անվավեր ամուսնություններ կատարած են իրենց սիրած կիներով. չեմ զարմանար ուրեմն թե որ մեր կապիկն ալ Մարիղոն սիրե:

Եվ իմ տարակուսական ձևիս վրա՝

— Հավտա´,- կ’ավելցներ բարեկամս,- որ իրողություն մըն է ըսածս. ես այս կենդանին ուսումնասիրելու վրա եմ. հիմար ու բուռն սիրո մը ապացույցները ունիմ, Ռոմեո եւ Ժյուլիեթի սեր մը:

Իրոք, ամեն անգամ որ Մարիղոն կմոտենար կապիկին, դող կ’ելլեր անիկա, հրճվանքի սարսուռ մը կվազեր իր մազոտ մորթին վրա, աչքերը կը փայլեին. ցնորած, երջանկութենե արբշիռ էակի մը անկարգ ու անկապ բաները կ’ըներ, վայրկենական կերպով հլու և հնազանդ կդառնար, և սպասուհիին ձեռքին տակ կդներ փոքրիկ գլուխը որ այնքան չարությամբ լեցուն էր ուրիշներուն համար. իր նիհար թաթիկը փայփայանքի մը մեղմությամբ ու անհուն հեշտության մը դողովը աղջկան դպցնել կ’ուզեր միշտ: Ասոնք և ասոնց նման հազար մանր ու չնչին բաներ այս սիրո տառապանքը կմատնեին, մինչդեռ թութակը, դեմեն, ծաղրանքի խլացուցիչ քրքիջով մը կծիծաղեր, իր հավիտենական հեգնությունը կդներ իր չզգացած այս ցավին ու կսկիծին վրա:

Գ

Քիչ-քիչ ճշմարիտ գայթակղության մը համեմատությունները առավ այս տարփանքը: Կապիկը կնախանձեր և սուր ակռաները կկճրտեցներ Մարիղոյին մոտեցող ու խոսող էրիկ մարդոց դեմ: Իր փոքրիկ բանտին վիզին փակչող նուրբ բայց անփշրելի շղթային արտոնածին չափ՝ ցասմնակոծ ատելություն մը կհայտներ իր բոլոր ոսոխներուն դեմ և վախ կ’ազդեր: Այնքան որ հույն սպասուհին, իր կանացի բնազդովը, այս կաշկանդված անասունին վրա առաջ բերած տպավորութենեն կ’ամչնար, կպահվըտեր, և մյուս ծառաները կտանեին կերակուրը, որուն, կապիկը սրդողած հիմա, հազիվ կդպցներ իր շրթունքը. և այսպես օրերով իր զրկանքը այնքան հոժարությամբ հանձն կ’առներ որ տերը անոր անոթութենե մեռնելեն կվախնար:

Իր խոլ խաղերը, իր հիմար ոստումները դադրեր էին. ժամերով անկյուն մը սմքած կկենար ան որ հանգիստ ու դադար չէր գիտեր: Միայն՝ երբոր աղջիկը դիպվածով անցներ իր վանդակին քովեն, անսահման բերկրանքի խանդով մը կը ցատկեր տեղեն, կը քաշեր շղթան, կը դառնար, կ’ելևեջեր իր փոքրիկ տնակին մեջ:

Օր մըն ալ Մարիղոն ձգեց գնաց բոլորովին և փոքրիկ կենդանին ալ իզուր սպասեց տեսնել՝ իր կապված, գամված անկյունեն՝ զգացված էակը, վայելքի պատկերը որուն իրավունք ունենալ կկարծեր:

Դ

Թղթախաղերնուս էն տաք մեկ վայրկյանին էր երբոր լուրը բերին. ամենքնիս իսկույն ձգեցինք ելանք խաղը, սա անհավատալի բանը աչքով տեսնելու համար:

Փայտե թառին վրա ոլորված շղթային ծայրեն, որ այսպես կարճըցած հիմա՝ մինչև գետին չէր հասներ ա´լ, կապիկը կախված էր ուղղաձիգ և անշարժ. իր աջ թաթիկովը ուժով մը կսեղմեր դեռ, կարծես թե կփայփայեր, շղթան որ իր սրտահոժար մահվան գործիքը եղած էր. աչվըները գոց էին ու բոլոր դեմքին վրա, հարափոփոխ ու ծաղրածու դեմքին վրա, չեմ գիտեր ի´նչ ծանր ու լուրջ բան մը որ այս մեռելի մանկական երեսին՝ ազատագրության մը՝ վերջնական փրկության ու հանգստի մը վեհությունը կու տար:

Ի՞նչպես, ե՞րբ պատահեր էր ասիկա. պարզ դիպվա՞ծ արդյոք. և կապիկը, այնքան փորձ ու ճարտար, կարելի՞ էր որ մեկանց այնքան ապիկար եղած ըլլար՝ իր շղթային ոլորումներուն մեջ շնչահեղձ մնալու չափ:

Ծառաները, որոնք սակայն ամենեն աղեկ կճանչնային այս կապիկը, հավաստեցին թե անիկա կամովին սպաննած էր ինքզինքը, մարդոց շատերեն ավելի մեծ արհամարհանք մը ցուցնելով կյանքին:

Ու ես, զարմացած, դեռ կարծես կդիտեմ սա շղթային ծայրեն կախված փոքրիկ մարմինը, իր վար ծռած գլխովը, ու սա փոքրիկ թաթը որ վար չիյնալու համար շղթան բռներ է:

Ժամերով պիտի կենայի ասանկ, թե որ թութակը հանկարծ իր խնդալե մարելու մոտ մարդու քահքահովը, որ կյանքն ու մահը չի զանազաներ, չգար զիս սթափեցնել:

<1899>