Դասանյութ՝ Իրավագիտություն /էջ 282-ից/
Աշխատանքային օրենսգիրք
Առաջադրանք՝
Աշխատանքային օրենսգիրք Գլուխ 17 և 18՝
- Սահմանե՛լ աշխատաժամանակ հասկացությունը:
Հոդված 137․ Աշխատաժամանակի հասկացությունը
Աշխատաժամանակն այն ժամանակահատվածն է, որի ընթացքում աշխատողը պարտավոր է կատարել աշխատանքային պայմանագրով նախատեսված աշխատանքը, ինչպես նաև դրան հավասարեցված այլ ժամանակահատվածներ:
- Աշխատաժամանակի տեսակները:
- նորմալ
- կրճատ
- ոչ լրիվ աշխատաժամանակ
- արտաժամյա աշխատանք
- գիշերային աշխատաժամանակ
Նորմալ աշխատաժամանակ ՝ ՀՀ-ում աշխատաժամանակի նորմալ տևողությունը չի կարող անցնել շաբաթական 40 ժամից։
Կրճատ աշխատաժամանակ ՝
1. Աշխատաժամանակի կրճատ տևողություն սահմանվում է ՝
1) մինչև 7 տարեկան երեխաների համար ` օրական մինչև 2 ժամ, սակայն շաբաթվա ընթացքում ոչ ավելի, քան 4 ժամ ` պարտադիր կրթության համար սահմանված ժամերից դուրս.
2) 7-12 տարեկան երեխաների համար ` օրական մինչև 3 ժամ, սակայն շաբաթվա ընթացքում ոչ ավելի, քան 6 ժամ ` պարտադիր կրթության համար սահմանված ժամերից դուրս.
3) 12-15 տարեկան երեխաների համար ` օրական մինչև 4 ժամ, սակայն շաբաթվա ընթացքում ոչ ավելի, քան 12 ժամ ` պարտադիր կրթության համար սահմանված ժամերից դուրս.
4) 15-16 տարեկան երեխաների համար ` շաբաթական մինչև 24 ժամ ` պարտադիր կրթության համար սահմանված ժամերից դուրս.
5) 16-18 տարեկանների համար ` շաբաթական մինչև 36 ժամ ` պարտադիր կրթության համար սահմանված ժամերից դուրս.
6) այն աշխատողների համար, որոնց աշխատավայրում վնասակար գործոնների սահմանային թույլատրելի մակարդակը տեխնիկական կամ այլ պատճառներով հնարավոր չէ իջեցնել աշխատողների առողջության և անվտանգության մասին իրավական ակտերով սահմանված առողջության համար անվտանգ մակարդակի, աշխատաժամանակը սահմանվում է ոչ ավելի, քան շաբաթական 36 ժամ:
7) Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով սահմանված այլ դեպքերում:
2. Մտավոր և հուզական գերլարված բնույթ կրող աշխատանքներում աշխատողների աշխատաժամանակի կրճատման կարգն ու պայմանները սահմանվում են օրենքով, կոլեկտիվ կամ աշխատանքային պայմանագրերով:
Ոչ լրիվ աշխատաժամանակ ՝
1. Ոչ լրիվ աշխատանքային օր կամ ոչ լրիվ աշխատանքային շաբաթ սահմանվում է`
1) աշխատողի և գործատուի համաձայնությամբ.
2) աշխատողի պահանջով ` կապված նրա առողջական վիճակի հետ, բժշկական եզրակացության հիման վրա.
3) հղի կնոջ և մինչև երկու տարեկան երեխա խնամող աշխատողի պահանջով.
4) հաշմանդամություն ունեցող անձի պահանջով` բժշկական եզրակացության հիման վրա.
5) ընտանիքի հիվանդ անդամի խնամքն իրականացնող աշխատողի պահանջով ` բժշկական եզրակացության հիման վրա, սակայն ոչ ավելի, քան վեց ամիս ժամանակով, և յուրաքանչյուր օրվա համար ոչ ավելի, քան օրվա համար սահմանված աշխատաժամանակի կեսը:
2. Կողմերի համաձայնությամբ ոչ լրիվ աշխատաժամանակ կարող է սահմանվել շաբաթվա աշխատանքային օրերը կամ աշխատանքային օրը (հերթափոխը) կրճատելու միջոցով կամ երկուսը միաժամանակ կիրառելով, եթե բժշկական եզրակացությամբ այլ բան նախատեսված չէ: Աշխատանքային օրվա ընթացքում ոչ լրիվ աշխատաժամանակը կարող է բաժանվել մասերի: Սույն հոդվածի 1-ին մասի 1-4-րդ կետերով սահմանված ոչ լրիվ աշխատաժամանակի հատկացման կարգը սահմանվում է կողմերի համաձայնությամբ և կարող է ներառվել աշխատանքային պայմանագրում:
3. Ամենամյա արձակուրդի տևողությունը սահմանելու, աշխատանքային ստաժը հաշվարկելու, ավելի բարձր պաշտոնի նշանակելու, որակավորումը բարձրացնելու, ինչպես նաև աշխատողի աշխատանքային այլ իրավունքներ իրականացնելու ժամանակ ոչ լրիվ աշխատաժամանակի պայմաններում կատարված աշխատանքը հիմք չէ սահմանափակումներ կիրառելու համար:
Արտաժամյա աշխատանք ՝
Արտաժամյա աշխատանքը իրար հաջորդող երկու օրվա ընթացքում չպետք է գերազանցի 4 ժամը, իսկ տարվա ընթացքում ` 180 ժամը։
3. Արտաժամյա աշխատանքներին չեն ներգրավվում `
1) մինչև 18 տարեկան աշխատողները.
2) առանց արտադրությունից կամ աշխատանքից կտրվելու ` հանրակրթական և մասնագիտական դպրոցներում սովորող աշխատողները դասերի օրերին.
3) առողջության համար վնասակար և (կամ) վտանգավոր գործոնների ազդեցության պայմաններում աշխատողները.
4) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և կոլեկտիվ պայմանագրով նախատեսված այլ պայմաններում աշխատողները:
4. Հղի կանայք և մինչև 1 տարեկան երեխա խնամող աշխատողը կարող են արտաժամյա աշխատանքի ներգրավվել միայն իրենց գրավոր համաձայնությամբ:
Հաշմանդամություն ունեցող անձինք կարող են ներգրավվել արտաժամյա աշխատանքի միայն իրենց գրավոր համաձայնությամբ, եթե բժշկական եզրակացությամբ դա նրանց արգելված չէ:
5. Արտաժամյա չի համարվում գործատուի ղեկավար պաշտոնատար անձանց ` սահմանված աշխատաժամանակը գերազանցող աշխատանքը:
Գիշերային աշխատաժամանակ ՝
1. Գիշերային ժամանակ է համարվում ժամը 22-ից մինչև 6-ը:
2. Գիշերային է համարվում գիշերային ժամանակի ընթացքում կատարված աշխատանքը:
3. Գիշերային աշխատանքի ներգրավել չի թույլատրվում մինչև 18 տարեկան անձանց, ինչպես նաև այն աշխատողներին, որոնց գիշերային աշխատանքն արգելված է բժշկական եզրակացությամբ:
4. Հղի կանայք և մինչև 3 տարեկան երեխա խնամող աշխատողը կարող են գիշերային աշխատանքի ներգրավվել միայն իրենց համաձայնությամբ ` նախնական բժշկական զննություն անցնելուց և գործատուին բժշկական եզրակացություն ներկայացնելուց հետո:
6. Եթե հաստատվում է, որ գիշերային աշխատանքը վտանգել է կամ կարող է վտանգել աշխատողի առողջությունը, ապա գործատուն պարտավոր է աշխատողին փոխադրել միայն ցերեկային աշխատանքի:
- Սահմանե՛լ հանգստի ժամանակ հասկացությունը:
Հոդված 150․ Հանգստի ժամանակի հասկացությունը
Հանգստի ժամանակը սույն օրենսգրքով, օրենքով, կոլեկտիվ կամ աշխատանքային պայմանագրով կանոնակարգված աշխատանքից ազատ ժամանակն է, որն աշխատողն օգտագործում է իր հայեցողությամբ:
- Հանգստի ժամանակի տևողությունը:
Հոդված 154․ Հանգիստն օրվա ընթացքում
1. Աշխատանքային օրերի (հերթափոխերի) միջև ամենօրյա անընդմեջ հանգստի տևողությունը չի կարող պակաս լինել 11 ժամից:
2. Ամենօրյա անընդմեջ հանգստի տևողությունը մինչև տասնվեց տարեկան աշխատողների համար չի կարող պակաս լինել 16 ժամից, իսկ 16-18 տարեկան աշխատողների համար ` ոչ պակաս 12 ժամից, և պետք է ներառի ժամը 22-ից մինչև 6-ը:
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի քոլեջ, Զբոսաշրջություն 