Նախաամանոր Վաղարշապատում

Ճամփորդության ժամանակը՝ դեկտեմբերի 23-ին՝ ժամը 9․15-ին

Ճամփորդության վայրը՝ Ամանորին ընդառաջ՝ ուսումաճանաչողական ճամփորդություն դեպի Արմավիրի մարզ՝ Վաղարշապատ քաղաք, ճանապարհին՝ այցելություն Սուրբ Հռիփսիմեի տաճար, այցելություն նկարիչ Մհեր Աբեղյանի պատկերասրահ-թանգարան և քայլք քաղաքում, այցելություն, Կոմիտասի, Մակար Եկմալյանի արձաններին, Հովանոցներով փողոց՝ ամանորյա տոնավաճառ, քայլք Մայր տաճար, այցելություն տաճարի գանձատուն, Սուրբ Գայանեի վանք, այց հայ երախտավորների շիրիմներին, վերադարձին՝ Զվարթնոցի տաճար։

Ճամփորդության մասնակիցներ՝ Քոլեջի տարատարիք սովորողներ

Նպատակը՝ հայրենագիտական-ճանաչողական ճամփորդությամբ սովորողները կճանաչեն հայոց հոգևոր մայրաքաղաքը՝ իր տեսարժան վայրերով, վերադարձին՝ այցելություն Զվարթնոցի տաճար։

Նախապատրաստական աշխատանքներ

Սովորողները նախապես համացանցի միջոցով, ծանոթանում են Էջմիածին քաղաքին, նրա տարածքում գտնվող պատմամշակութային կոթողներին, առցանց տեղեկություններ են հավաքում, հրապարակումներ անում իրենց բլոգներում և Քոլեջի ենթակայքում:

Լիանա Գրիգորյան
Մերի Քերոբյան
Արմանուշ Ղազարյան
Հասմիկ Խաչատրյան
Նարեկ Սոսոյան
Արմեն Ավետիսյան
Գոհար Սիմոնյան
Հովհաննես Աղայան
Ճարտարապետական հուշարձանների նկարագրություն

Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին գտնվում է Վաղարշապատի հյուսիսարևելյան կողմում՝ Հայաստանում քրիստոնեություն տարածող սուրբ Հռիփսիմեի և նրա 32 ընկերուհիների (Հռիփսիմյանց կույսեր) նահատակման վայրում: Ըստ Ագաթանգեղոսի՝ 301 թ-ին այստեղ, Գրիգոր Լուսավորչի նախաձեռնությամբ և առաջնորդությամբ, Տրդատ Գ Մեծ արքան, նրա քույր Խոսրովիդուխտը և Աշխեն թագուհին, ի հիշատակ նահատակ կույսերի, կառուցել են վկայարան՝ կիսագետնափոր դամբարան, վրան՝ ամպհովանի: Եկեղեցին կառուցվել է 618 թ-ին։ Իր ճարտարապետական կատարելությամբ այդ տիպի եկեղեցիների լավագույն օրինակն է, որի հորինվածքը լայնորեն տարածվել է Հայաստանում: 1776 թ-ին Սիմեոն Ա Երևանցին կառուցել է վանքի աղյուսաշեն պարիսպները, հյուսիսային դարպասը և 2 շրջանաձև բուրգերը, իսկ Վազգեն Ա Պալճյանի հայրապետության տարիներին (1955–94 թթ.) բարեկարգվել է վանքի տարածքը, կառուցվել աղբյուր, տեղադրվել է նոր սեղան Ավագ խորանում, պատրաստվել կոփածո երկաթից ջահ, հիմնովին վերակառուցվել է վթարված զանգակատունը (1987 թ.):

Սուրբ Գայանե վանքը միջնադարյան կրոնական կառույց է Վաղարշապատ քաղաքի հարավային կողմում, սուրբ Գայանեի և նրա երկու ընկերուհիների նահատակման վայրում: Այստեղ, ըստ Ագաթանգեղոսի նույնպես վկայարան է կառուցել: 630 թվականին Եզր Ա Փառաժնակերտցին քանդել է վկայարանը և տեղում սրբատաշ տուֆով շինել այսօր կանգուն Սուրբ Գայանե եկեղեցին, վանական միաբանություն հաստատել: Սուրբ Գայանե եկեղեցին ներդաշնակ համաչափություններով, տպավորիչ ինտերիերով քառամույթ գմբեթավոր բազիլիկ է, որի Ավագ խորանի տակ գտնվում է սրբուհու՝ հարավարևելյան ավանդատնից մուտքով թաղածածկ դամբարանը: 1764 թվականին Սիմեոն Ա Երևանցին Սուրբ Գայանե եկեղեցու տարածքում կառուցել է ստորգետնյա խոշոր սառցատուն՝ վանքի մթերքները պահելու համար: Եկեղեցու վանահայր Վահան Բաստամյանցը նորոգել է վանքը, կառուցել արևմտյան կամարակապ դարպասը, վանահոր և միաբանների բնակելի շենքերը, դպրոց, որտեղ ինքը դասավանդել է, հիմնել է տպարան և հրատարակել «Դպրոց» ամսագիրը:
1910 թվականին Նոր Նախիջևանի հայ համայնքը սև գրանիտից տապանաքար է բերել սուրբ Գայանեի գերեզմանի համար: 1959 թվականին Սուրբ Գայանե եկեղեցին նորոգվել է, եկեղեցու ներսը մաքրվել է սվաղից, հատակը սալարկվել, տարածքը բարեկարգվել, բակում կառուցվել է մատաղատուն, աղբյուր (ճարտ.՝ Ռ. Իսրայելյան): Վերջին անգամ նորոգվել է 1977–1980 թվականներին լոնդոնահայ Հարություն Մութաֆյանի բարերարությամբ։

Էջմիածնի Մայր տաճարը խաչաձև-կենտրոնագմբեթ, քառախորան հայկական եկեղեցական հորինվածք է, որը մեծ ավանդն է եղել համաշխարհային քրիստոնեական ճարտարապետության զարգացման մեջ: Ճարտարապետական այս հորինվածքը 9-11-րդ դդ. տարածվել է նաև Եվրոպայում: Տաճարի համար «Էջմիածին» (իջավ Միածինը) անունն առաջին անգամ օգտագործել է 13-րդ դարի պատմիչ, Սյունյաց մետրոպոլիտ Ստեփանոս արք. Օրբելյանը: 17-րդ դարասկզբին Պարսից շահ Աբաս Ա-ն սկզբնապես որոշել է քանդել Մայր Տաճարը: Բարեբախտաբար այս չարամիտ նպատակը խոջա Նազարի ջանքերով կանխվել է, սակայն հետագայում՝ 1614 թ., Մայր Տաճարից հանգու­ցային տեղերից հանվեցին 15 քարեր, որոնք տեղափոխվեցին Պարսկաստան, որպեսզի Սպահանի մոտ Մայր Տաճարի նմանողությամբ նոր տաճար կառուցվի, որպեսզի հայրենիքից տեղահանված հազա­րավոր հայերի «սրտերը կարոտ քաշելով չճմլվեն»։ 2012 թվականից մինչ օրս իրականացվում են նախադեպը չունեցող համալիր և հիմնարար նորոգչական աշխատանքներ, որոնք նախատեսվում են ավարտին հասցնել 2022 թվականին։ Հաշվի առնելով իրականացվող աշխատանքների մեծածավալ ընդգրկվածությունը՝ կարող ենք արձանագրել, որ Մայր Տաճարին տրվում է երկրորդ կյանք:

Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին գտնվում է Էջմիածին քաղաքում՝ Մայր Տաճարից փոքր հեռավորության վրա։ Կառուցվել է 1767 թվականին Սիմեոն Երևանցի կաթողիկոսի օրոք։ Վազգեն Ա կաթողիկոսի օրոք՝ 1986 թվականին, վերանորոգվել է եկեղեցին և կառուցվել է զանգակատունը։

Զվարթնոցի տաճարը կառուցվել է Ներսես Գ Տայեցի կաթողիկոսի օրոք՝ 643–652 թթ-ին։ Ենթադրվում է, որ Զվարթնոցի տարածքում է եղել հեթանոսական Տիր աստծու մեհյանը։ Տաճարը կառուցվել է յոթաստիճան պատվանդանի կենտրոնում։ Արտաքուստ՝ եռաստիճան՝ հաջորդաբար նվազող 3 գլանաձև ներդաշնակ ծավալների միասնական շինություն է եղել։ 10-րդ դարում տաճարն ավիրվել է երկրաշարժից, 1980–90-ական թվականներին վերականգնվել են Զվարթնոցի խորանների սյունաշարերը, արծվախոյակ սյուները, առաջին աստիճանի պատերի ստորին մասը։

1905 թ-ին Թորոս Թորամանյանն ստեղծել է Զվարթնոցի գիտական վերակազմությունը, որի ստույգությունն ապացուցվել է 1906 թ-ին ըստ Ասողիկ պատմիչի՝ XI դարի սկզբին Անիում Զվարթնոցի օրինակով կառուցված Գագկաշեն Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու պեղումներից հայտնաբերված մանրակերտով [մյուս իրեղեն ապացույցը Փարիզի Սեն Շապել եկեղեցու (1243–48 թթ.) որմնաքանդակներն են]:

Ճամփորդության ծրագիր

Դեկտեմբերի 23

9.15. — մեկնում Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու բակից ուսումնական ժամերգությունից հետո

9.30 — ճանապարհին կանգառ Սուրբ Հռիփսիմեի վանքում

10.00 — այցելություն Մհեր Աբեղյանի պատկերասրահ-թանգարան, Հովանոցներով փողոց, ամանորյա տոնավաճառ

12.00 — այցելություն Մայր տաճար և գանձատուն, ապա Սուրբ Գայանեի վանք, մի փոքր հանգիստ վանքի բակում և շրջայց հայ երախտավորների շիրիմներին։

14.30 — քայլք քաղաքում, հանգիստ և ընդմիջում Վաղարշապատի Տաշիր պիցցայում

16.00 — Վերադարձի ճանապարհին այց Զվարթնոցի տաճար, ապա՝ Երևան։

Ճամփորդության պատասխանատուներ

Թամար Ղահրամանյան
Քրիստինե Սահակյանց
Ճամփորդության մասնակիցներ

Արմանուշ Ղազարյան (2-3 կուրս)
Մերի Քերոբյան (2-3 կուրս)
Լիանա Գրիգորյան (2-3 կուրս)
Նարեկ Սոսոյան (2-3 կուրս)
Արմեն Ավետիսյան (2-3 կուրս)
Ռաֆայել Մկրտումյան (2-3 կուրս)
Հասմիկ Խաչատրյան (2-3 կուրս)
Տիգրան Բրուտյան (2-3 կուրս)
Պարգև Թադևոսյան (2-3 կուրս)
Հովհաննես Աղայան (2-3 կուրս)
Դավիթ Խալաթյան (1-3 կուրս)
Աշոտ Վարդանյան (1-3 կուրս)
Օֆելյա Առաքելյան (1-3 կուրս)
Ջուլիետա Բաբայան (1-3 կուրս)
Սուրիկ Համբարձումյան (1-1 կուրս)
Լիա Ավդալյան (1-1 կուրս)
Լուսինե Մելքումյան (1-1 կուրս)
Մանյա Կարապետյան (1-1 կուրս)
Սոնա Մեհրաբյան (1-1 կուրս)
Գոհար Սիմոնյան (2-1 կուրս)

Էկոլոգիա

1․ Հայաստանի հանրապետության կարմիր գիրք։ Պատմել կարմիր գրքի մասին, քանի տեսակ no.N մասին (հայաստանի տարածքի մասին)։

Բույսեր`
Խոզանափուշ ղարադաղի, բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։
Հաղարջենի հայկական, կոկռոշազգիների ընտանիքի, հաղարջենի ցեղի ծածկասերմ բույս։
Երեքնուկ խոշորածաղիկ, լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։
Վարդակակաչ Սոսնովսկու, շուշանազգիների ընտանքին պատկանող ծածկասերմ բույս։
Սոխ ժայռի, սոխազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ 
Եզնակող Սոսնովսկու, հովանոցավորների ընտանիքին պատկանող բույս։
Գազ բթաթեփուկ, լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։
Եվ այլն

Երեքնուկ խոշորածաղիկ
10-30 սմ բարձրությամբ միամյա բույս է։ Ծաղկաբույլը նոսր է, գլխիկանման, 8-20 ծաղիկներով։ Բաժակը կանոնավոր է համարյա մերկ, վերին 2 ատամիկը շատ կարճ է ներքևի երեքից։ Պսակը մանուշակագույն է, ծաղկելուց մուգ դարչնամանուշակագույն։ Դրոշի երկարությունը 9-11 մմ է, Հանդիպում է Մեղրու ֆլորիստիկական շրջանում (Ագարակ, Կարճևան, Լեհվազ, Կուրիս, Նյուվարդի գյուղերի շրջակայք), ինչպես նաև Թալիշում, Հարավարևելյան Եվրոպայում, Անատոլիայում, Իրաքում և Իրանում։Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 800-1100 մ բարձրությունների վրա։ Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հունիսին։Խոցելի տեսակ է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ, CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ։

• ընձառյուծ (կովկասյան ընձառյուծ կամ հովազ) — 100 000 000 դրամ
• բեզոարյան այծ – 3 000 000 դրամ
• հայկական մուֆլոն (վայրի ոչխար) — 3 000 000 դրամ
• կովկասյան ազնվացեղ եղջերու կամ մարալ — 3 000 000 դրամ
• զոլավոր բորենի – 1 000 000 դրամ
• մանուլ – 500 000 դրամ
• անտառակատու – 200 000 դրամ
• ջրասամույր — 500 000 դրամ
• գորշ արջ – 1 000 000 դրամ
• խայտաքիս – 100 000 դրամ
• հնդկական վայրենակերպ կամ մացառախոզ – 50 000 դրամ
• պայտաքիթ չղջիկ – 25 000 դրամ
• լայնականջ ոզնի — 25 000 դրամ և այլն:
  
  

Ընձառյուծ

Հնում կարծում էին որ ընձառյուծը հանդիսանում է առյուծի և հովազի հիբրիդ։ Այս իր արտացոլումն է գտել ընձառյուծի անգլերեն անվան մեջ, որտեղ Leopard բառը ծագում է հին հունարեն λέων (leōn, առյուծ) և πάρδος (pardos, արու հովազ) բառերից։ Վերջինս հունարեն է մտել սանսկրիտից՝ pṛdāku («օձ, առյուծ, հովազ»)։

Տեսակի ներկայիս անվանումը (Panthere pardus) գալիս է հունարենից լատիներեն անցած πάνθηρ (pánthēr) բառից։ Վերջինս, ենթադրվում էր, որ ծագել էր παν «pan» («բոլոր») և θηρ («կենդանի») բառերից։ Սակայն ավելի հավանական է, որ այն կապ ունի հնդիրականակ «պանդարաբ» բառի հետ, որը նշանակում է «սպիտակադեղնավուն, գունատ»

Արտաքին հատկանիշներ

Մարմինը համաչափ է, գեղակազմ, երկարությունը հասնում է 165 սմ-ի, պոչինը՝ 75-110 սմ-ի, իսկ քաշը՝ 60 կգ-ի։ Էգերն ավելի փոքր են։ Մարմինը ձգված է, մկանոտ, ոտքերը համեմատաբար կարճ են։ Մեջքը դեղին է կամ դեղնակարմրավուն՝ մոխրագույն երանգով, համաչափ ցրված վարդանախշաձև սև բծերով։ Կան նաև լրիվ սև մորթով հովազներ (հանդիպում է Ճավա կղզում)։ Ականջները կարճ են ու կլորավուն։ Ոտքերն ամուր են, թաթերը՝ լայն ու սուր ճանկերով։

Ապրում է անտառներում, սարերում։ Լավ մագլցում են ծառերը։ Ունի սուր տեսողություն, լավ լսողություն, թույլ հոտառություն։

Տարածված է Հարավային Ամերիկայի հյուսիսային կեսում և Ասիայի որոշ շրջաններում։ Հայաստան է անցնում Թուրքիայից և Իրանից։ Հանդիպում է Սյունիքի մարզից Արարատի մարզ ընկած գոտում, երբեմն՝ նաև հյուսիսային մարզերի անտառներում։ Որջը սարքում է քարանձավներում, ժայռաճեղքերում, հաստաբուն ծառերի փչակներում, երբեմն՝ մացառախոզերի հին բներում։ Սնվում է եղջերուներով, այծյամներով, վայրի խոզերով, նապաստակներով, մկնանման կրծողներով, նաև ձկներով ու լեշերով։ Ուժեղ և ճարպիկ կենդանի է, որսի վրա հարձակվում է գաղտագողի դարանակալելով։

Բազմացումը

Ունենում է 1-4 (երբեմն՝ 6) ձագ, որոնք կաթով կերակրվում են 3 (երբեմն՝ 6-8) ամիս։ Ձագերը 5 ամսականում կարող են որսալ մանր կենդանիներ, 1-1,5 տարեկանում՝ ապրել ինքնուրույն։ Անազատ պայմաններում հովազն ապրում է 21 տարի։

Հայաստանում

Հայաստանում, մարդիկ և ընձառյուծները ապրում են կողք-կողքի վաղ Հոլոցենից։ 20-րդ դարի կեսերին ընձառյուծները տարածված էին ողջ երկրի տարածքով։ Սակայն տարածքի կրճատումը, որսը իջեցրել են ընձառյուծների թվաքանակը մինչև 10-13 անհատի։ Ներկայումս ընձառյուծը տարածված է Խոսրովի անտառ արգելոցում, որ գտնվում է Երևանից հարավ-արևելք, Գեղամա լեռնաշղթայի հարավ-արևմուտքում, որտեղ 2000 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2002 թվականի հուլիսը 10 ընձառյուծ է նկատվե։ Ընձառյուծները տարածված են նաև Մեղրիի լեռնաշղթայի մոտակայքում, Հայաստանի ծայր հարավում, որտեղ սակայն 2006 թվականի օգոստոսից մինչև 2007 թվականի ապրիլը միայն մեկ ընձառյուծ է նկատվել։

Պահպանություն

Ենթատեսակն ընդգրկված է ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում և գնահատվում է որպես կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ։

Հայաստանում պոպուլյացիայի առավելագույն մեծ թվաքանակը 10-15 առանձնյակ է։ Ներկայիս տարածման տարածքը կազմում է 7497,2 կմ²։ Բնակեցման տարածքը կազմում է 2856,8 կմ²։ Մշտապես բնակվում է միայն «Խոսրովի անտառ» արգելոցում և Նռնաձորից դեպի հյուսիս գտնվող տեղամասում։

Վտանգման հիմնական գործոնն է որսագողության ու մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած արեալի մասնատվածությունը։

Պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» և «Շիկահող» արգելոցներում, «Արևիկ» ազգային պարկում և «Զանգեզուր» արգելավայրում։

2․ Կենսոլորտ։ Կենսոլորտի բաղադրիչները։

Ծանոթանալով երկրագնդի տարբեր ոլորտներին՝ կարող ենք նշել, որ դրանցից ամենամեծը և ամենատարածվածը, որր բնակեցված է տարբեր կենդանի օրգանիզմներով, կենսոլորտն է:

Կենսոլորտ հասկացությունր տվել է ավստրիացի գիտնական էդվարդ Զյուսը դեռևս 19-րդ դարում՝ իր «Երկրի դեմքը» գրքում: Քանի որ կենդանի օրգանիզմներն ունեն շատ լայն տարածում, ուստի կենսոլորտն րնդգրկում է ողջ ջրոլորտը, քարոլորտի վերին և մթնոլորտի ստորին շերտերը: Այդ շերտերում կան միջավայրի այնպիսի պայմաններ, որոնք նպաստավոր են կենդանի օրգանիզմների համար:

Կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներից են բույսերը և կենդանիները: Դրանք իրենց չափերով տարբեր են, ունեն տարբեր կառուցվածք, կենսագործունեության առանձնահատկություններ և հետաքրքիր հարմարանք­ներ, որոնք հնարավոր են դարձնում կյանքը երկրագնդի տարբեր ոլորտնե­րում: Կաղինը և բարդին, ծիրանենին և խնձորենին, խատուտիկը և ցորենը բույսեր են: Իսկ ճանճը և բզեզը, գորտը ե մողեսը, հավը և շունը կենդանի­ներ են: Սակայն, բույսերից և կենդանիներից բացի՝ կան նաև այլ կենդա­նի օրգանիզմներ: Մի մասը շատ փոքր է՝ անզեն աչքով անտեսանելի: Դրանք մանրէներն են՝ հիմնականում բակտերիաները: Մյուս մասր սնկերն են: Մանրէները և սնկերը ևս կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներ են: Նշված չորս խոշոր խմբերի կենդանի օրգանիզմները կազմում են թագավորություններ:

Մարդը դասվում է կենդանիների թագավորությանը։ Սակայն մարդն առանձնահատուկ է, քանի որ նա ակտիվորեն ներգործում է բնության վրա, փոփոխում վերջինս: Բայց բնության նման փոփոխությունները ոչ միշտ են դրական: Հաճախ ստիպված ենք լինում հաղթահարել մարդու տնտեսական գործունեության բացասական հետեանքները: Պետք է իրա­կանացնել միջոցառումներ, որոնք ամեն գնով կպահպանեն բնությունը:

Կենդանի օրգանիզմները միայնակ չեն կարող երկարատև գոյատևել, նրանք փոխազդում են տարբեր մարմինների ե նյութերի հետ: Այդ նյութե­րից է, օրինակ, թթվածինը, որով կենդանի օրգանիզմների մեծ մասր շնչում է: Կենդանի օրգանիզմների համար շատ մեծ դեր ունեն ջուրը և հանքային նյութերը: Բույսերն աճում են հողում: Նավթը և գազը հանածոներ են, ո­րոնք ունեն շատ մեծ նշանակություն մարդու կյանքում: Բայց դրանք կեն­դանի օրգանիզմների գործունեության արդյունք են: Նյութերի այս ցանկր կարելի է շարունակել: Բոլոր այդ նյութերր համարվում են կենսոլորտի բա­ղադրիչներ:

Կենսոլորտը մի ուրույն ամբողջություն է, բարդ համակարգ, որտեղ կենդանի օրգանիզմները միասին կատարում են կարևոր գործառույթներ: Դրանցից է, օրինակ, Երկրագնդում տարբեր նյութերի հոսքր, որն իրակա­նանում է կենդանի օրգանիզմների միջոցով: Շատ նյութեր, օրինակ՝ ջուրր կամ ածխաթթու գազր, հեռանում են կենդանի օրգանիզմից, հայտնվում շրջակա միջավայրում և հետո նորից վերադառնում կենդանի օրգանիզմ: Տեղի է ունենում նյութերի մի շրջապտույտ:

․ Ամուլսարի հիմնախնդիրը։

Ամուլսարի հանքի շահագործումը սպառնում է առաջացնել լուրջ էկոլոգիական վտանգներ։Այսպիսով, ուսումնասիրելով Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման ծրագրի խնդիրը, ՄԻՊ-ն արձանագրել է. «Առկա է համակարգային խնդիր. մի կողմից անհրաժեշտ է հաշվի առնել հարակից համայնքների բնակիչների իրավունքները և իրականացնել իրավիճակի անկախ և համալիր գնահատում, մյուս կողմից էլ անհրաժեշտ է միջոցներ ձեռնարկել աշխատողների իրավունքների ոտնահարման և վերջիններիս իրավունքների դեմ ոտնձգությունների բացահայտման ուղղությամբ»:

4․ Նուբարաշենի աղբանոցի հիմնախնդիրը։

Նուբարաշենի և Էրեբունու պոլիկլինիկաներում արված հարցումները ցույց են տալիս, որ փոքրերի և տարեցների շրջանում գրանցվում է ալերգիայով տառապողների թվի աճ: Որպես պատճառ՝ մասնագետները նշում են Երևանում էկոլիոգիական վատթարացող վիճակը՝ պայմանավորված մի շարք գործոններով, ներառյալ Նուբարաշենի աղբավայրը, թեև զուտ աղբավայրի ազդեցությունը բացահայտելուն ուղղված ուսումնասիրություններ չեն իրականացվել։ Այս աղբավայրի վտանգը կայանում է նաև նրանում, որ նրա «բարիքներից» օգտվում է օրական 160-200 մարդ, որոնց համար այս վայրը դարձել է հիմնական ապրուստի միջոց։

5․ ԳՄՕ։ Ներկայացնել իրավիճակը աշխարհում, պարզել, թե բնակչության քանի տոկոսն է տառապում ԳՄՕ սնունդի օգտագործման հետևանքով առաջացած հիվանդություններից։

ԳՄՕ-ների ստեղծման հիմնական նպատակը մոլորակի աճող բնակչությանը սովից փրկելն է։ ԳՄՕ-ի ներդրման կողմնակիցները պնդում են, որ դրանց օգտագործումը շահույթ կբերի աղքատ ֆերմերներին և կօգնի ապագայում բավարարելու զարգացող երկրներում սննդամթերքի պահանջը: Հատկապես տարածված են եգիպտացորենի, սոյայի, բրնձի, շաքարի ճակնդեղի, կարտոֆիլի և պոմիդորի գենային մոդիֆիկացիաները:Մասնագետները կարծում են, որ ԳՄՕ-ների օգտագործումը կարող է հանգեցնել ալերգիկ ռեակցիաների։ Օրինակ, Միացյալ Նահանգներում, որտեղ ԳՄ մթերքներն առատորեն օգտագործվում են սննդի մեջ, ալերգիայից տառապում է բնակչության մոտ 70 տոկոսը։ Շվեդիայում, որտեղ նման մթերքներն արգելված է վաճառել, ալերգիաներից տառապողների թիվն ընդամենը 7 տոկոս է։ ԳՄՕ-ով սննդամթերքը կարող է նվազեցնել մարդու իմունիտետը, ինչպես նաև խախտել նյութափոխանակությունը։ Նշենք, որ արտահանվող ամերիկյան սննդի 80 տոկոսը պարունակում է ԳՄՕ, այդ իսկ պատճառով խորհուրդ է տրվում խուսափել ամերիկյան ընկերությունների արտադրանքից։

6․ Սննդային թունավորումներ։ Առաջին օգնություն սննդային թունավորումների ժամանակ։

Որոշ մանրէներ իրենց կենսագործունեության ընթացքում արտադրում են թույներ, որոնք կարող են սննդամթերքի հետ անցնել մարսողական համակարգ և առաջացնել սննդային թունավորումներ։ Սննդային թունավորումները հաճախ ուղեկցվում են ջրազրկման երևույթներով։ Դրանք հատկապես վտանգավոր են երեխաների և տարեց մարդկանց համար։

Տուժածի մոտ արհեստական փսխում առաջացնել։
Ձեռնարկել ջրազրկումը կանխարգելող քայլեր ։
Ահազանգեք շտապ օգնություն։
Վերահսկեք տուժածի վիճակը, գրանցել տվյալները և ցուցաբերել համապատասխան օգնություն։
7․ Աղբ։ Աղբի տեսակավորում։ Ի՞նչով է թափոնը տարբերվում աղբից։

Մեր երկրում օր օրի ավելի մեծ ուշադրություն են սկսում դարձնել աղբի տեսակավորմանը։ Բացվում են ընկերություններ որոնք զբաղվում են աղբի տեսակավորմամբ նրանք աղբի միջից ընտրում են թափոններ որոնք ենթարկվում են վերամշակման, այդ թափոններին տալով նոր կյանք։ Թափոնների մեջ են մտնում ապակյա, պլաստիկե և թղթե իրերը, վերամշակված թափոններից ստանում են ծաղկամաններ, սրբիչներ, սինտիպոն, թելեր, դույլեր և շատ այլ օգտակար իրեր։ Իսկ մնացած աղբը որը ենթակա չէ վերամշակման տանում են աղբավայր։Այդ աղբը արդեն բնության համար վնասակար չէ այն պարարտանյութ է դառնում և խառնվում հողին։ Մեզնից յուրաքանչյուրը մեծ դեր կարող է ունենալ այս հարցում, ընդհամենը պետք է լինել սրտացավ մեր շրջակա միջավայրի համար չէ որ այն ինչ շրջապատում է մեզ պետք է լինի գեղեցիկ իսկ օդը մաքուր։

8․ Բնածին և տեխնածին աղետներ։

Ցունամի, հսկայական չափերի հասնող ջրային ալիքներ։ Ցունամիները հաճախակի երևույթ են Ճապոնիայում։ Դրանք կարող են պատճառել մեծ ավերածություններ, ինչպես նաև մարդկային զոհեր ,ցունամիի ալիքները տարածվում են ավելի մեծ արագությամբ, քան մարդու վազելու արագությունն է։ Ցունամիները հիմնականում առաջանում են ստորջրյա ուժեղ երկրաշարժերի հետևանքով։ Ցունամի կարող է առաջանալ նաև հրաբուխների ժայթքումից, գետնի սողանքից և ստորջրյա պայթյուններից։

Տեխնածին բնույթի վթարներ ու աղետներ, վթարնարդյունաբերական օբյեկտում կամ տրանսպորտում տեղիունեցող վտանգավոր պատահար է, որը մարդկանց կյանքին ու առողջությանը սպառնալիք է ստեղծում, հանգեցնում է արտադրական շենքերի ուկառույցների ավերման, սարքավորումների, մեխանիզմների, տրանսպորտային միջոցների, հումքի ուպատրաստի արտադրանքի վնասման կամ ոչնչացման, արտադրական գործընթացի խախտման և շրջակա միջավայրիբնական վիճակի վատթարացման։ Աղետը ողբերգական հետևանքներով իրադարձություն է, մարդկային զոհերով մեծվթար։ Վթարի և աղետի միջև կտրուկ և խիստ ընդգծված սահման գոյություն չունի։

9․ Չեռնոբիլի ատոմակայանի պայթյունը։

Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարը տեղի թ ունեցել 1986 թվականի ապրիլի 26-ին, Չեռնոբիլի Ատոմային Էլեկտրակայանի չորրորդ էներգաբլոկում պայթյուն։ Տեղի է ունեցել ռեակտորի պայթյունի հետևանքով և շրջակա տարածքները ենթարկել է ռադիոակտիվ ճառագայթման։ Վթարը ամենախոշորն է իր հետևանքներով ատոմային վթարների մեջ։ Ավերածությունը պայթուցիկ բնույթ էր կրում, ռեակտորը ամբողջությամբ ավերվել է, և շրջակա միջավայր արտանետվել են մեծ քանակությամբ ռադիոակտիվ նյութեր։ Այս վթարը ատոմային էներգետիկայի պատմության մեջ ամենախոշորն է ինչպես զոհերի քանակով, այնպես էլ տնտեսական վնասով։ Չեռնոբիլի վթարը մարդկության պատմության մեջ մտավ որպես միջուկային խոշորագույն աղետներից մեկը՝ ԽՍՀՄ-ի համար դառնալով մեծ հասարակա-քաղաքական նշանակության իրադարձություն։ Այս ամենը որոշակի հետք է թողել վթարի պատճառների հետաքննության ընթացքի վրա։ Ժամանակի ընթացքում վթարի հանգամանքների և փաստերի վերարտադրումը փոխվել է։

10․ Վիլիկայա տայնա վադի (ֆիլմ):

Հարցեր ֆիլմից ՝

1․ Բացատրել ջրի բաղադրությունը։

H2O

2․ Մոլորակի քանի տոկոսն է զբաղեցնում ջուրը։

70 % — ը։

3․ Մարդու քանի տոկոսն է զբաղեցնում ջուրը։

50-60% — ը։

4․ Որտեղից և ինչպես է ծնունդ առել մոլորակի կյանքը։

5․ Պանսպերմիայի տեսությունը։

Պանսպերմիայի տեսության կողմնակիցներն այն կարծիքին էին, որ կյանքը Երկրի վրա առաջացել է պատահաբար կամ միտումնավոր՝ տիեզերական եկվորների միջոցով։

6․ Արդյոք համաձայնեք ֆիլմում ցուցադրված հետևյալ պնդման հետ ՝ ջուրը ինֆորմացիա է պարունակում իր մեջ։

Կարծում եմ, որ հնարավոր է։

Report

My name is Manya. I study in the College of «Mkhitar Sebasatsi» educational complex, in the 1st curs. I have not been studying here for half a year yet, but the impression is as if I have always been there. Here I got close and became friends with everyone, even the teachers. As soon as I wake up in the morning, I want to get to college early, because the atmosphere is different, warmer, more exciting. As far as studies are concerned, the topic of any subject is studied in depth, nothing remains unclear. Every day I look forward to going to college tomorrow. Of course, my friends also contribute to all that.

we did: individual projects, translations, assignments, learned several tenses.

I participated in various projects, I did flash mobs.

Of course, there were and are still some difficulties related to the subject, but I will correct it with time.

Every day here is really interesting, we do a lot of crazy and clever things. As such, I haven’t had a failure yet, but there are achievements. For example, my friends are one of the best achievements. In short, I don’t regret studying here.

Հաշվետվություն

Ես Կարապետյան Մանյան եմ ։ Սովորում եմ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի Քոլեջում, 1-ին կուրսում։ Դեռ կես տարի էլ չկա, ինչ այստեղ եմ սովորում, բայց տպավորությունն այնպիսին է, կարծես միշտ եղել եմ ։ Այստեղ շուտ մտերմացա և ընկերացա բոլորի հետ, նույնիսկ ուսուցիչների։ Առավոտյան արթնանալուն պես ուզում եմ շուտ հասնել Քոլեջ, որովհետև մթնոլորտն է ուրիշ, ավելի ջերմ, ավելի հավես։ Ինչ վերաբերվում է ուսմանը, ցանկացած առարկայի թեմա ուսումնասիրվում է ամբողջ խորությամբ, ոչինչ անհասկանալի չի մնում։ Ամեն օր անհամբեր սպասում եմ վաղվան, որ գնամ քոլեջ։ Այդ ամենին, իհարկե, նպաստում են նաև ընկերներս։

Կատարած աշխատանքներս ըստ առարկաների’
русский язык— Կատարել ենք թարգմանություններ, սովորել տեքստեր , անցել դարձվածքներ, կատարել տարբեր անհատական նախագծեր , օրինակ ՝ քոլեջի մասին նախագիծ, փաստեր լուսնի մասին և այլն։
english-Նույնպես կատարել ենք՝ անհատական նախագծեր, թարգմանություններ, առաջադրանքներ, սովորել մի քանի ժամանակաձևեր ։
հայոց լեզու — ուսումնասիրել ենք ՝ բառագիտությունը, գոյականը, ածականը, հոլովները, կատարել ենք՝ իմաստաբանական և բառակազմական առաջադրանքներ ։
հայոց պատմություն — Անրադարձել ենք ՝ Վանի թագավորությանը, Ուրարտական ճարտարապետությանը, Կարմիր բլրին, Երվանդունիներին, Արմավիր և Երվանդաշատ մայրաքաղաքներին , Արտաշեսյաններին, Տիգրան Մեծին և այլոնց։Ուսումնական նախագծով այցելել ենք Էրեբունի արգելոց ։
հանրահաշիվ-Կատարել ենք առաջադրանքներ
հասարակագիտություն — Քննարկումներ են եղել ՝ ազատության , հավասարության, հանդուրժողականության, արդարության, պատասխանատվության և այլ արժեքների մասին ։
ֆիզիկա— Լուծել ենք խնդիրներ տարբեր թեմաների վերաբերյալ , օրինակ՝ տեղափոխության, արագության , արագացման , կինետիկ և պոտենցիալ էներգիայի հետ կապված և այլն։
աշխարհագրություն-Ուսումնասիրել ենք ՝ Հայաստանի գետերը , ջրամբարները , մարզերի գլխավոր քաղաքները , հենց մարզերն իրենց մարզկենտրոններով։
գրականություն — Կարդացել ենք ՝ Վանո Սիրադեղյանի պատմվածքներից, Գ․ Զոհրաբի նովելներից, կատարել Փառանձեմ թագուհու մասին նախագիծ, պատրաստվում ենք շուտով կայանալիք ամանորյա գրական ակումբի։
էկոլոգիա— Ծանոթացել և ուսումնասիրել ենք բնապահպանական հիմնախնդիրերը։
կենսաբանություն-Մեր թեմաներն են եղել՝ կենդանի օրգանիզմի բաղադրությունը , օրգանական և անօրգանական նյութերը, վիրուսները, նուկլեինաթթուները, սպիտակուցի սինթեզը, ավտոտրոֆ և հետերոտրոֆ օրգանիզմները , քրոմոսոմի կառուցվածքը և այլն։
իսպաներեն — Սովորել ենք ՝ տառերը , նոր բառեր, թվեր, ժամեր , գույներ, բայեր ,

Մասնակցել եմ տարբեր նախագծերի, գրական ակումբի, և’ մեկօրյա և’ եռօրյա ճամփորդությունների , ուսումնասիրել եմ մեր ազգային երգ ու պարը,ներկա եղել առավոտյան պարապումքների, մասնակցել եմ նաև մեդիաուրբաթների, կատարել եմ ֆլեշմոբներ տարբեր առարկանաերից։

Իհարկե եղել են ու կան որոշակի դժվարություններ՝ առարկաների հետ կապված, բայց դա կուղղեմ ժամանակի հետ։

Ամեն օրս այստեղ իսկապես հետաքրքիր է անցնում, շատ-շատ խենթ ու խելառ բաներ ենք անում։ Որպես այդպիսին՝ ձախողում դեռ չեմ ունեցել, բայց ձեռքբերումներ կան։ Օրինակ՝ ընկերներս ամենալավ ձեռքբերումներից մեկն են։ Մի խոսքով՝ չեմ զղջում՝ հենց այստեղ սովորելու համար։

Words of transition

In conclusion, in the and, as a result, on the contrary, in spite of, though, although, besides, in addition to, consequently, furthermore, morever

1)Though-չնայած
Though the weather was cold , he wasnt

2)although- չնայած
We want for a walk although it was raining

3)Besides -բացի
Besides English, he was also good at pysics

4)exept -բացի
Everyone was present at the lesson exept Mikle.

5)In addition to- ի հավելումն
In addition to school , he was also taking extra lessons.

6) However-այնուամենայնիվ
He passed the exam, but, however, he wasnt happy.

7)On the contrary- ի հակադրություն
Takc was very clever , but, on the contrary,he was very lazy.

8)Consequently -հետևաբար
Ann was working hard, and, consequently, got a high mork.

9)Despite-չնայած
Despite his age, he was very active.

10)As a conclusion-որպես եզրակացություն
As a conclusion , learning English is difficult.

The happy Prince

“I will stay with you one night longer,” said the swallow, “but I
cannot pluck out your eye. You would be quite blind then.”
“Swallow, Swallow, little Swallow,” said the Prince, “do as I
command you.”
So he plucked out the Prince’s other eye, and darted down
with it. He swooped past the matchgirl, and slipped the jewel into
the palm of her hand.
“What a lovely bit of glass!” cried the little girl; and she ran
home, laughing.
Then the swallow came back to the Prince. “You are blind
now,” he said, “so I will stay with you always.”
“No, little Swallow,” said the poor Prince, “you must go away
to Egypt.”
“No, I will stay with you always,” said the swallow, and he
slept at the Prince’s feet.
All the next day he sat on the Prince’s shoulder, and told him
stories of what he had seen in strange lands.
“Dear little Swallow,” said the Prince, “you tell me of marvellous
things, but more marvellous than anything is the suffering of
men and women. There is no Mystery so great as Misery. Fly over
my city, little Swallow, and tell me what you see there.”
So the swallow flew over the great city, and saw the rich making
merry in their beautiful houses, while the beggars were sitting at
the gates. He flew into dark lanes, and saw the white faces of
starving children looking out listlessly at the black streets. Under
the archway of a bridge two little boys were lying in each other’s
arms to try and keep themselves warm. “How hungry we are!”
they said. “You must not lie here,” shouted the watchman, and
they wandered out into the rain.
Then he flew back and told the Prince what he had seen.
“I am covered with fine gold,” said the Prince. “You must take
it off, leaf by leaf, and give it to the poor; the living always think
that gold can make them happy.”
Leaf after leaf of the fine gold the swallow picked off, till the
Happy Prince looked quite dull and grey. Leaf after leaf of the

— Ես քեզ հետ կմնամ ևս մեկ գիշեր,— ասաց ծիծեռնակը,— բայց ես
չեմ կարող աչքդ հանել: Այդ ժամանակ դու բավականին կույր կլինես»։
«Ծիծեռնակ, ծիծեռնակ, փոքրիկ ծիծեռնակ», — ասաց Արքայազնը, — արա այնպես, ինչպես ես եմ
հրամայում քեզ»։
Այսպիսով, նա հանեց արքայազնի մյուս աչքը և ցած նետվեց
դրանով. Նա սլացավ լուցկու աղջկա կողքով և գոհարը սայթաքեց մեջը
նրա ձեռքի ափը.
«Ի՜նչ գեղեցիկ ապակի է»։ բղավեց փոքրիկ աղջիկը; և նա վազեց
տուն, ծիծաղելով։
Հետո ծիծեռնակը վերադարձավ արքայազնի մոտ։ «Դու կույր ես
հիմա, — ասաց նա, — այնպես որ ես միշտ ձեզ հետ կմնամ:
«Ոչ, փոքրիկ Ծիծեռնակ», — ասաց խեղճ իշխանը, — դու պետք է հեռանաս
դեպի Եգիպտոս»։
«Ոչ, ես միշտ քեզ հետ եմ մնալու», — ասաց ծիծեռնակը և նա
քնեց արքայազնի ոտքերի մոտ:
Հաջորդ օրը նա նստեց արքայազնի ուսին և ասաց նրան
պատմություններ այն մասին, թե ինչ էր նա տեսել տարօրինակ երկրներում:
«Սիրելի փոքրիկ ծիծեռնակ», — ասաց Արքայազնը, — դու ինձ հրաշալի բան ես ասում
, բայց ամեն ինչից ավելի հրաշալի է տառապանքը
տղամարդիկ եւ կանայք. Չկա այնպիսի առեղծված, որքան Թշվառությունը: Թռչել քաղաքի վրայով
, փոքրիկ Ծիծեռնակ, և ասա ինձ, թե ինչ ես տեսնում այնտեղ»:
Այսպիսով, ծիծեռնակը թռավ մեծ քաղաքի վրայով և տեսավ, թե ինչպես են հարուստները պատրաստվում,ուրախանում էին իրենց գեղեցիկ տներում, մինչ մուրացկանները նստած էին
դարպասների մոտ։ Նա թռավ դեպի մութ ուղիներ և տեսավ նրանց սպիտակ դեմքերը
սովամահ երեխաները անհանգիստ նայում են սև փողոցներին:
կամրջի տակ կամարին երկու փոքրիկ տղաներ պառկած էին իրար մեջ
զենքերով, որպեսզի փորձեն իրենց տաքացնել: «Որքա՜ն սոված ենք»:
նրանք ասացին. «Այստեղ չպետք է պառկես», — բղավեց պահակը և
նրանք թափառեցին անձրևի տակ:
Հետո նա թռավ ետ և պատմեց արքայազնին այն, ինչ տեսել էր։
«Ես ծածկված եմ նուրբ ոսկով», — ասաց արքայազնը: «Դուք պետք է վերցնեք
կտրի՛ր այն տերեւ առ տերև և տուր աղքատներին. ողջերը միշտ մտածում են
այդ ոսկին կարող է նրանց երջանկացնել»։
Նուրբ ոսկու տերևի ետևից ծիծեռնակը հանեց, մինչև որ
Երջանիկ արքայազնը բավականին ձանձրալի և մոխրագույն տեսք ուներ: Տերեւը տերեւի հետեւից

Кто что знает

Я знаю английские буквы. Моя
сестра знает французские песни. Его
брат знает песни “Битлз”. Моя тётя
знает русский язык. Мой друг знает
математику. Моя подруга знает русскую
литературу. Мои друзья знают мировую
историю. Все врачи знают химию.
Инженеры хорошо знают информатику.
Дети знают сказки. Студенты знают правила.

Ես գիտեմ անգլերեն տառերը։ Իմ
քույրը գիտի ֆրանսիական երգեր։ Նրա
եղբայրը գիտի Բիթլզի երգերը։ Հորաքույրս
գիտի ռուսերեն։ Իմ ընկերը գիտի
մաթեմատիկա։ Իմ ընկերուհին գիտի ռուսերեն
գրականություն։ Իմ ընկերները գիտեն աշխարհի
պատմությունը։ Բոլոր բժիշկները քիմիա գիտեն։
Ինժեներները լավ գիտեն համակարգչային գիտություն։
Երեխաները գիտեն հեքիաթներ: Ուսանողները գիտեն կանոնները։

45 интересных фактов о Луне⁠⁠

1. Полный день на Луне, от одного восхода до следующего, длится около 29 с половиной земных дней.

2. Ни один человек не был на Луне за последние 40 лет.

3. Луна удаляется от нас каждый год на 3,7 см.

4. Оригинальная плёнка с записью посадки на Луну «Аполлона-11» была стёрта по ошибке.

5. Современный смартфон обладает большей вычислительной мощностью, чем компьютеры, используемые для посадки на Луну «Аполлона-11».

6. Если бы до Луны можно было доехать на машине, то, двигаясь со скоростью 95 км/ч, вы бы доехали меньше, чем за 6 месяцев.

7. По чистой случайности Солнце ровно в 400 раз больше Луны, а также в 400 раз дальше от Земли, в результате чего два тела в небе выглядят одинакового размера. Это делает возможным полные солнечные затмения.

8. Нил Армстронг и Базз Олдрин в честь Юрия Гагарина оставили на Луне одну из его медалей.

9. Луна не круглая, а яйцевидная.

10. Луна больше Плутона в полтора раза, и составляет одну четверть диаметра Земли.

11. Согласно исследованиям, люди лучше спят в новолуние и хуже спят в полнолуние.

12. Из шести флагов, установленных космонавтами на Луне, пять до сих пор стоят.

13. Ваш вес на луне составляет 16,5% от вашего веса на Земле. На Луне вы могли бы прыгать очень высоко!

14. Если полнолуние происходит второй раз за один месяц, то его называют «Голубой Луной».

15. Американские флаги на Луне теперь белые из-за того, что попросту выцвели на солнце.

16. Базз Олдрин был первым человеком, который справил малую нужду на Луне.

17. Поиск Усамы бен Ладена обошёлся правительству США примерно в то же количество времени и денег, как и отправка человека на Луну. И на то, и на то потребовалось примерно 10 лет и 100 миллиардов долларов.

18. Земля тоже проходит фазы, если наблюдать её с Луны

19. Девичья фамилия матери Базза Олдрина была Moon (Луна).

20. На Луне есть высокоскоростной интернет — до 19 мегабайт в секунду. Канал связи между земными телескопами и спутником на орбите Луны создали НАСА и Массачусетский технологический институт.

21. Черепахи побывали на орбите Луны раньше людей. Их отправляли туда для проверки русского космического зонда.

22. Когда Нил Армстронг впервые шагнул на Луну, при нём был обломок первого самолёта братьев Райт.

23. Тёмная сторона Луны на самом деле бирюзовая.

24. Если бы у Земли не было Луны, наш день длился бы всего 6 часов.

25. У Юпитера 67 спутников, у Сатурна — 62, у Урана — 27, у Нептуна — 14, у Марса — 2, а у Земли только один — Луна.

26. Теория фальсификации высадки людей на Луну была окончательно опровергнута в 2011 году, когда зонд НАСА сделал фотографии поверхности Луны высокого разрешения, где отчётливо видны следы приземления «Аполлона».

27. 11 из 12 мужчин, ходивших по Луне, были бойскаутами.

28. Яблоко на самом деле не падало Ньютону на голову. Но оно заставило его задуматься, влияет ли сила, из-за которой падают яблоки, на движение Луны вокруг Земли.

29. В 1969 году НАСА обладало оборудованием и технологиями для высадки людей на Луну, но не обладало технологиями для имитации приземления на Луну.

30. Флаг, который экипаж «Аполлона-11» установил на Луне, был куплен в местном магазине за 5,5 долларов.

31. По словам космонавтов, лунная пыль пахнет как порох.

32. Учёные подсчитали, что ширина Луны сократилась примерно на 180 метров с момента образования скалистого тела.

33. Космонавты «Аполлона-10» утверждают, что слышали на борту корабля необъяснимую «космическую» музыку, когда летели вокруг тёмной стороны Луны.

34. Луна сейчас примерно в 18 раз дальше от Земли, чем когда она была образована 4,5 миллиарда лет назад.

35. Космонавт «Аполлона 14» Аль Шепард играл в гольф на Луне в 1971 году.

36. Даже небольшой метеорит весом в 5 кг может при столкновении образовать огромный кратер на поверхности Луны, потому что там почти что нет атмосферы.

37. Обыкновенная USB-флэшка сейчас является более сложной, чем компьютерная система, направлявшая космический корабль «Аполлон» на Луну.

38. Один из членов экипажа «Аполлона» потерял своё обручальное кольцо во время экспедиции на Луну.

39. Космонавты «Аполлона» тренировались в Исландии, потому что такая местность больше всего похожа на поверхность Луны.

40. В 1971 году астронавты «Аполлона-15» оставили на Луне статуэтку «Павший астронавт» высотой 8,5 см, чтобы почтить память тех, кто внёс вклад в освоение космоса, но кого уже нет в живых.

41. Основной проблемой, о которой говорили побывавшие на Луне космонавты — лунная пыль. Она вызывала постоянный насморк, чихание, проблемы со скафандрами и пыльные бури в кабине экипажа.

42. Первые слова Базза Олдрина на Луне были: «Прекрасный вид».

43. В 1960-х годах большинство американцев не поддержало идею высадки на Луну, считая, что правительство тратит на это слишком много денег.

44. По площади Луна меньше, чем Азия.

45. Луна подвергается ударам более 2800 кг метеоритных осколков каждый день.

Кто что читает

Я студент-иностранец. Меня зовут Жак. Я приехал из
Камеруна. Я учусь в университете на подготовительном
факультете. На подготовительном факультете я изучаю русский
язык. Русский язык – очень сложный и трудный. Но я много
занимаюсь каждый день, поэтому я уже неплохо говорю и читаю
по-русски.
Я живу в общежитии. В комнате также
живут мои друзья. Их зовут Ахмед и Девид.
Ахмед приехал из Сирии, а Девид – из
Танзании. Мы вместе учимся и вместе
отдыхаем.
Когда у нас есть свободное время, мы
любим смотреть телевизор, слушать
современную музыку, разговаривать. И, конечно,
мы любим читать. Я люблю читать исторические романы.
Недавно я прочитал роман Александра Дюма “Три мушкетера”.
Александр Дюма – это известный французский писатель. Он жил в
XIX веке. А сейчас я читаю роман Вальтера Скотта “Айвенго”.
Вальтер Скотт – известный английский писатель. “Айвенго” – это
большая, но очень интересная книга. К сожалению, я читаю книги
только по-французски, потому что читать художественные книги
по-русски очень трудно.
Мой друг Ахмед читает книги о природе, потому что он очень
любит биологию и географию. Ахмед тоже не читает книги порусски, он читает по-арабски, потому что это его родной язык.
Девид читает немного, потому что он
читает только журналы и газеты “Спорт” и
“Футбол”. Он не любит большие и толстые
книги. Его родной язык английский, поэтому
он читает по-английски.
Я думаю, что читать много очень
полезно. Но я хочу читать книги не только пофранцузски, но и по-русски.
“Кто много читает – тот много знает”, –
говорит всегда наш преподаватель.

Ես արտասահմանցի ուսանող եմ։ Իմ անունը Ժակ է։ Ես եկել եմ
Կամերունից։ Համալսարանում սովորում եմ նախապատրաստական
ֆակուլտետում։ Նախապատրաստական ​​ֆակուլտետում սովորում եմ ռուսաց
լեզու։ Ռուսաց լեզուն շատ բարդ է։ Բայց ես շատ բան եմ անում, ամեն օր զբաղվում եմ, ուստի արդեն լավ խոսում և կարդում եմ
ռուսերեն։
Ես ապրում եմ հանրակացարանում։ Սենյակում
ապրում են նաև իմ ընկերները։ Նրանց անուններն են Ահմեդ և Դավիթ։
Ահմեդը եկել է Սիրիայից, իսկ Դավիթը եկել է
Տանզանիայից։ Սովորում ենք միասին և միասին
հանգստանում։
Երբ մենք ազատ ժամանակ ենք ունենում, մենք
սիրում ենք հեռուստացույց դիտել, լսել
ժամանակակից երաժշտություն, զրուցել։ Եվ, իհարկե,
մենք սիրում ենք կարդալ: Ես սիրում եմ պատմական վեպեր կարդալ:
Վերջերս կարդացի Ալեքսանդր Դյումայի «Երեք հրացանակիրները» վեպը։
Ալեքսանդր Դյուման հայտնի ֆրանսիացի գրող է։ Նա ապրել է
XIX դ.։ Իսկ հիմա ես կարդում եմ Ուոլթեր Սքոթի «Այվանհո»-ն:
Ուոլթեր Սքոթը հայտնի անգլիացի գրող է։ «Այվանհո»-ն է
մեծ, բայց շատ հետաքրքիր գիրք է: Ցավոք, ես գրքեր եմ կարդում
միայն ֆրանսերեն, քանի որ գեղարվեստական ​​գրքեր կարդալ
ռուսերենով շատ դժվար է։
Իմ ընկեր Ահմեդը բնության մասին գրքեր է կարդում, քանի որ շատ է
սիրում կենսաբանություն և աշխարհագրություն: Ահմեդը նույնպես ռուսերեն գրքեր չի կարդում, կարդում է արաբերեն, քանի որ դա իր մայրենի լեզուն է։
Դավիթը քիչ է կարդում , քանի որ նա
կարդում է միայն ամսագրեր ու թերթեր «Սպորտ» և
«Ֆուտբոլ»։ Նա չի սիրում մեծ ու հաստ
գրքեր։ Նրա մայրենի լեզուն անգլերենն է, ուստի
նա կարդում է անգլերեն:
Կարծում եմ ՝ շատ կարդալը օգտակար է։ Բայց ես ուզում եմ գրքեր կարդալ ոչ միայն ֆրանսերեն, այլև ռուսերեն։
«Նա, ով շատ է կարդում, շատ բան գիտի»,- միշտ ասում է մեր ուսուցիչը։