ԱՊՐԻԼ 8-12
Գարեգին Նժդեհ
Առաջադրանք՝
- Ներկայացնել Գարեգին Նժդեհի կյանքը և գործունեությունը
( <<Որդիների պայքարը հայրերի դեմ>> էջ 101)
Նժդեհը ծնվել է Նախիջևանում։ Սանկտ-Պետերբուրգում իրավաբանական կրթությունը կիսատ թողնելով՝ եկել է Կովկաս՝ միանալու հայ ազատագրական շարժմանը եւ հայ հեղափոխության գործին՝ ընդդեմ ցարիզմի ու սուլթանականության, եւ մասնակցել մի շարք ճակատամարտերի։ Ապա անցել է Բուլղարիա եւ ուսումն ավարտել Սոֆիայի սպայական դպրոցում։ Վերադառնալով Հայաստան՝ թուրքերի դեմ մղված Ղարաքիլիսայի (ներկայիս Վանաձոր) ճակատամարտում գլխավորել է ռուսական բանակի հայ-եզդիական դիվիզիան։ Ավելի ուշ նշանակվել է նորանկախ Հայաստանի հարավային զորքերի պատասխանատու։
Հայաստան մուտք գործելով՝ բոլշեւիկները նպատակ էին դրել Ադրբեջանին փոխանցելու հայկական Սյունիք եւ Արցախ երկրամասերը։ Նժդեհը կատաղի պայքար սկսեց բոլշեւիկների ու նրանց այդ ծրագրի դեմ եւ կարողացավ ապահովել Զանգեզուրի (Սյունիքի) եւ Արցախի ու Նախիջեւանի մի մասի անկախությունը՝ հռչակելով կարճատեւ կյանք ունեցած, սակայն պատմական կարեւորագույն առաքելություն կատարած Լեռնահայաստանի Հանրապետությունը, որի արգասիքը եղավ այն, որ Սյունիքը մնաց իբրեւ հայկական տարածք, ընդգրկվեց Խորհրդային Հայաստանի եւ հետեւապես ներկայիս Հայաստանի Հանրապետության կազմում։
Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո Նժդեհը լքեց երկիրը եւ հեռացավ Միացյալ Նահանգներ, որտեղ հիմնադրեց Հայկական երիտասարդաց դաշնակցությունը՝ Սփյուռքի հնագույն երիտասարդական կազմակերպություններից մեկը։
Բուլղարիայում ապրելու տարիներին նա շարունակել է գործել հանուն Հայաստանի ազգային նպատակների իրագործման, սակայն Խորհրդային Միության կողմից նրան ուղարկվում է բանակցությունների հրավեր, որը, ինչպես պարզվում է, լինում է ծուղակ։ Նժդեհը ձերբակալվում եւ ուղարկվում է Վլադիմիրի բանտ (Ռուսաստան), որտեղ ենթարկվում է հարցաքննությունների ու խոշտանգումների։ Ապա տեղափոխվում է Երեւանի բանտ, որում կարճ ժամանակ անցկացնելուց հետո կրկին հետ է տարվում Վլադիմիր, որտեղ էլ կնքում է իր մահկանացուն։
- Ընտրել Նժդեհի 3 ստեղծագործություն և վերլուծել
Գրականություն՝
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի քոլեջ, Զբոսաշրջություն 