Текст 10. Диалог. Летний отдых

Задание 1. Читать диалог.

Валентина Николаевна: Здравствуйте, дети! Сегодня (1) первое сентября.

Я вас поздравляю! А сейчас расскажите, что вы делали летом. Кто хочет?

Настя: Я!

Саша: И я!

Валентина Николаевна: Отлично! Тогда сначала Настя, потом (2) Саша.
Настя: Летом (3) я много отдыхала и не делала уроки! Это было прекрасно!

– Настя, ты отдыхала дома (4)? Или куда-то ездила?
– Да, ездила. Я была на море.
– В Сочи?
– Нет, мы были в Италии (5).

– Да? А какое (6) там море?
– Там их несколько. Море, куда мы ездили (7), называется Тирренское. Это на (8) западе.
– Настя, а в чём (9) вы ехали?

– Мы ехали на машине.

– На машине? Но это очень далеко! Сколько часов (10) вы ездили (11) туда?

– Два дня!

Advertisement

– Вы не устали? Что вы там видели?

– Нет, не устали, потому что ехать было очень интересно! Мы ехали через Украину, Венгрию и Словению. Там очень красиво. А еще мы были в Риме, видели Колизей и Ватикан. Там очень красиво (12). Я думаю, это было самое лучшее (13) лето в жизни (14).
– Да, это правда был хороший отдых. Спасибо! Саша, расскажи, как и
где ты отдыхал?
Саша: А я был в России (15).
– В Нижнем Новгороде?
– Нет, я тоже путешествовал. Но по России. Я был на Урале. Там очень
красивые горы!
– Как интересно! Вы жили в отеле ?

– Нет, мы жили в палатке. Каждый день новое место. Сначала мы шли
(16) туда на поезде. А потом долго ходили (17) пешком. Потом вечером (18) готовили кашу и мясо на огне, спали в палатке. А потом опять шли. И так мы ходили две недели!

– Очень интересно!

– Там очень красивые горы. На горах разные деревья: зелёные, жёлтые и даже красные. А еще есть большие голубые озеро (19). Вода в в нём (20) очень
холодная, но чистая. Там живут красивые рыбы.
– Спасибо, Саша, спасибо, Настя. Сегодня вы получаете 5. Домашнее
задание: писать сочинение «Моё лето». До завтра.

Վալենտինա Նիկոլաևնա: Բարև, երեխաներ: Այսօր սեպտեմբերի առաջինն է։

Շնորհավորում եմ ձեզ! Հիմա ասա, թե ինչ ես արել ամռանը: Ո՞վ է ուզում.

Նաստյա: Ես!

Սաշա: Ես նույնպես:

Վալենտինա Նիկոլաևնա: Գերազանց: Հետո նախ Նաստյան, հետո Սաշան։
Նաստյա. Ամռանը ես շատ հանգստացա և տնային աշխատանքս չէի անում: Հրաշալի էր։

-Նաստյա, տանը հանգստացա՞ր: Կամ ինչ-որ տեղ գնացե՞լ եք:
-Այո, գնացի: Ես ծովում էի:

-Սոչիո՞ւմ։
-Ոչ, մենք Իտալիայում էինք:

-Այո՞: Ինչպիսի՞ ծով կա:
-Դրանք մի քանիսն են։ Այն ծովը, որտեղ մենք գնացինք, կոչվում է Տիրենյան: Այն արևմուտքում է:

-Նաստյա, ինչո՞վ էիր վարում:

-Մենք մեքենայով էինք գնում:

Advertisement

-Ավտոմեքենայո՞վ։ Բայց դա շատ հեռու է: Քանի՞ ժամ եք քշել այնտեղ:

-Երկու օր։

-Չե՞ք հոգնել: Ի՞նչ տեսաք այնտեղ։

-Ոչ, մենք չէինք հոգնել, քանի որ ճանապարհորդությունը շատ հետաքրքիր էր: Մենք քշեցինք Ուկրաինայի, Հունգարիայի և Սլովենիայի միջով: Այնտեղ շատ գեղեցիկ է։ Մենք նույնպես Հռոմում էինք, տեսանք Կոլիզեյն ու Վատիկանը։ Այնտեղ շատ գեղեցիկ է։ Կարծում եմ՝ դա իմ կյանքի լավագույն ամառն էր։

-Այո, իսկապես լավ արձակուրդ էր: Շնորհակալություն! Սաշա, ասա ինձ ինչպես և Որտե՞ղ եք գնացել արձակուրդ:
Սաշա- Իսկ ես Ռուսաստանում էի:

-Նիժնի Նովգորոդո՞ւմ:
-Չէ, ես էլ եմ ճամփորդել։ Բայց Ռուսաստանում. Ես Ուրալում էի։ Շատ կա
գեղեցիկ լեռներ։
-Ինչ հետաքրքիր է: Դուք մնացե՞լ եք հյուրանոցում:

-Չէ, մենք ապրում էինք վրանում։ Ամեն օր մի նոր վայր. Նախ գնացքով գնացինք այնտեղ։ Իսկ հետո մենք երկար քայլեցինք։ Հետո երեկոյան կրակի վրա շիլա ու միս եփեցինք ու վրան քնեցինք։ Եվ հետո նորից քայլեցին։ Եվ այսպես, մենք գնացինք երկու շաբաթով:

– Շատ հետաքրքիր է։

– Այնտեղ շատ գեղեցիկ սարեր կան։ Լեռների վրա կան տարբեր ծառեր՝ կանաչ, դեղին և նույնիսկ կարմիր։ Եվ կա նաև մեծ կապույտ լիճ։ Նրա մեջ ջուրը շատ սառը է, բայց մաքուր։ Այնտեղ ապրում են գեղեցիկ ձկներ։

– Շնորհակալություն, Սաշա, շնորհակալություն, Նաստյա: Այսօր դուք ստանում եք 5: Տնային առաջադրանք. գրեք շարադրություն «Իմ ամառը»: Մինչ վաղը։

Летний отдых

В этом году лето для меня было довольно насыщенным, у меня было много прекрасных дней. Я наслаждался отдыхом с семьей, читал книги, занимался любимым хобби – рисованием. В конце лета нас ждал сюрприз, моя тетя приехала в Армению спустя девять лет, у нас было много интересных дней и посиделок в теплой обстановке.
Хотя мое лето было очень интересным, я все равно думаю, что не люблю лето.

Այս տարի ամառն ինձ համար բավականին հագեցած էր, ես ունեցել եմ շատ գեղեցիկ օրեր։ Վայելել եմ հանգիստս ընտանիքիս հետ, գրքեր եմ կարդացել, զբաղվել եմ իմ սիրելի զբաղմունքով ՝ նկարչությամբ։ Ամռան վերջում մենք ունեինք անակնկալ, Հայաստան եկավ իմ մորաքույրը իննը տարի անց, ունեցանք շատ հետաքրքիր օրեր և հավաքույթներ ջերմ միջավայրում։
Չնայած իմ ամառն անցավ շատ հետաքրքիր, սակայն ես մնում եմ այն կարծքիքն, որ ես չեմ սիրում ամառը։

Ապրիլ 22-26

ԱՊՐԻԼ 22-26
ՀՀ ՔՐԵԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳԻՐՔ
Գլուխ 2 — հոդված 5, 6
Գլուխ 5 — հոդված 16, 17, 19, 21, 27
Գլուխ 6 — հոդված 29
Գլուխ 10 — հոդված 56
Գլուխ 15 — հոդված 94, 95
Առաջադրանք՝

• Ո՞վ է ենթակա քրեական պատասխանատվության:

Հոդված 5․ Անձի պատասխանատվության սկզբունքը

Յուրաքանչյուր ֆիզիկական անձ ենթակա է քրեական պատասխանատվության միայն իր կատարած հանցանքի համար:

• Ո՞վ ենթակա չէ քրեական պատասխանատվության:

Հոդված 6․ Ըստ մեղքի պատասխանատվության սկզբունքը

Քրեական պատասխանատվության ենթակա չէ այն ֆիզիկական անձը, որը սույն օրենսգրքով նախատեսված արարքը կատարել է առանց մեղքի կամ կատարել է անզգուշությամբ այն դեպքում, երբ օրենքը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում տվյալ արարքը միայն դիտավորությամբ կատարելու համար:

• Սահմանե՛լ «հանցանք» հասկացությունը և որո՞նք են տեսակները:

Հոդված 16․ <<Հանցանք>> հասկացությունը

1. Հանցանք է համարվում սույն օրենսգրքով նախատեսված, պատժի սպառնալիքով արգելված, հանցագործության սուբյեկտի կողմից մեղավորությամբ կատարված արարքը:

2. Հանցանք չի համարվում այն արարքը, որը թեև ձևականորեն պարունակում է սույն օրենսգրքի Հատուկ մասով նախատեսված հատկանիշներ, սակայն իր նվազ վտանգավորության պատճառով ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձին, հասարակությանը կամ պետությանն էական վնաս չի պատճառել և չէր կարող պատճառել:

Հոդված 17․ Հանցանքի տեսակները

1. Հանցանքները դասակարգվում են չորս խմբի` ոչ մեծ ծանրության, միջին ծանրության, ծանր և առանձնապես ծանր:

2. Ոչ մեծ ծանրության հանցանքներ են համարվում սույն օրենսգրքով նախատեսված այն արարքները, որոնց համար սույն օրենսգրքի Հատուկ մասով նախատեսված առավելագույն պատիժը չի գերազանցում 2 տարի ժամկետով ազատազրկումը, կամ որոնց համար նախատեսված է ազատությունից զրկելու հետ չկապված պատիժ: 

3. Միջին ծանրության հանցանքներ են համարվում սույն օրենսգրքով նախատեսված այն արարքները, որոնց համար սույն օրենսգրքի Հատուկ մասով նախատեսված առավելագույն պատիժը չի գերազանցում 5 տարի ժամկետով ազատազրկումը:

4. Ծանր հանցանքներ են համարվում սույն օրենսգրքով նախատեսված այն արարքները, որոնց համար սույն օրենսգրքի Հատուկ մասով նախատեսված առավելագույն պատիժը չի գերազանցում 10 տարի ժամկետով ազատազրկումը:

5. Առանձնապես ծանր հանցանքներ են համարվում սույն օրենսգրքով նախատեսված այն արարքները, որոնց համար սույն օրենսգրքի Հատուկ մասով նախատեսված է 10 տարուց ավելի ժամկետով ազատազրկում կամ ցմահ ազատազրկում:

• Ո՞վ է համարվում քրեական պատասխանատվության սուբյեկտը:

Հոդված 19․ Քրեական պատասխանատվության սուբյեկտը

1. Քրեական պատասխանատվության ենթակա է մեղսունակ ֆիզիկական անձը, որի 16 տարին լրացած է եղել հանցանքը կատարելու պահին, ինչպես նաև իրավաբանական անձը:

2. Այն անձը, որի 14 տարին լրացած է եղել հանցանքը կատարելու պահին, ենթակա է քրեական պատասխանատվության։

3. Եթե անձը հասել է սույն հոդվածի 1-ին կամ 2-րդ մասով նախատեսված տարիքի, սակայն մտավոր զարգացման մեջ հետ մնալու հետևանքով ունակ չի եղել գիտակցելու իր արարքի հակաիրավականությունը կամ ղեկավարելու իր արարքը, ապա ենթակա չէ քրեական պատասխանատվության:

4. Եթե անձը հասել է սույն հոդվածի 1-ին կամ 2-րդ մասով նախատեսված տարիքի, սակայն մտավոր զարգացման մեջ հետ մնալու հետևանքով ունակ չի եղել ամբողջությամբ գիտակցելու իր արարքի հակաիրավականությունը կամ ղեկավարելու իր արարքը, ապա պատիժ նշանակելիս դա հաշվի է առնվում որպես մեղմացնող հանգամանք:

 

• Ո՞վ է համարվում մեղսունակ և անմեղսունակ:

Հոդված 21․ Մեղսունակություն

Մեղսունակությունն անձի` հանցանքը կատարելու պահին իր արարքի հակաիրավականությունը գիտակցելու և այն ղեկավարելու ունակությունն է:

Հոդված 29․ Անմեղսունակություն

1. Անմեղսունակության վիճակում սույն օրենսգրքով նախատեսված արարք կատարած անձը ենթակա չէ քրեական պատասխանատվության:

2. Անմեղսունակ է համարվում այն անձը, որը սույն օրենսգրքով նախատեսված արարքը կատարելու պահին հոգեկան առողջության խնդիրների հետևանքով չի գիտակցել իր արարքի հակաիրավականությունը կամ չի ղեկավարել դա:

• Որո՞նք են պատժի տեսակներն ըստ քրեական օրենսգրքի:

Հոդված 56․ Պատժի տեսակները

Պատժի տեսակներն են`

1) պատվավոր կամ զինվորական կոչումից, կարգից, աստիճանից, որակավորման դասից կամ պետական պարգևից զրկելը,

2) տուգանքը,

3) հանրային աշխատանքները,

4) որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելը,

5) օտարերկրյա քաղաքացուն Հայաստանի Հանրապետության տարածքից վտարելը,

6) զինվորական ծառայության մեջ սահմանափակումը,

7) ազատության սահմանափակումը,

8) կարճաժամկետ ազատազրկումը,

9) կարգապահական գումարտակում պահելը,

10) ազատազրկումը,

11) ցմահ ազատազրկումը:

• Որո՞նք են անչափահասների նկատմամբ նշանակվող պատժի տեսակները:

Հոդված 94․ Անչափահասների քրեական պատասխանատվությունը և նրանց նկատմամբ նշանակվող պատժի նպատակները

1. Սույն օրենսգրքի իմաստով` հանցանք կատարած անչափահաս է համարվում հանցագործության պահին 14 տարին լրացած, սակայն 18 տարին չլրացած անձը:

2. Հանցանք կատարած անչափահասը քրեական պատասխանատվության է ենթարկվում սույն օրենսգրքի դրույթներին համապատասխան` հաշվի առնելով սույն բաժնով նախատեսված կանոնները:

3. Հանցանք կատարած անչափահասի նկատմամբ կարող են նշանակվել դաստիարակչական բնույթի հարկադրանքի միջոց, անվտանգության միջոց կամ պատիժ, իսկ դատարանի կողմից պատժից ազատվելու դեպքում նա կարող է տեղավորվել անչափահասների վերականգնողական հաստատությունում:

4. Պատժի ընդհանուր նպատակներից բացի, հանցանք կատարած անչափահասի նկատմամբ նշանակվող պատիժը նպատակ է հետապնդում ապահովելու նրա ֆիզիկական, հոգեկան, հոգևոր, բարոյական և սոցիալական բնականոն զարգացումը, դաստիարակելու նրան և պաշտպանելու այլ անձի բացասական ազդեցությունից:

• Ո՞վ է հանցանք կատարած անչափահասը:

Հոդված 95․ Անչափահասների նկատմամբ նշանակվող պատժի տեսակները

1. Անչափահասների նկատմամբ նշանակվող պատժի տեսակներն են`

1) տուգանքը,

2) հանրային աշխատանքները,

3) որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելը,

4) ազատության սահմանափակումը,

5) կարճաժամկետ ազատազրկումը,

6) ազատազրկումը:

2. Մինչև 16 տարին լրանալը հանցանք կատարած անչափահասի նկատմամբ նշանակվող պատժի նվազագույն և առավելագույն ժամկետը կամ չափը չի կարող գերազանցել սույն օրենսգրքի Հատուկ մասի համապատասխան հոդվածով կամ հոդվածի մասով նախատեսված պատժի նվազագույն և առավելագույն ժամկետի կամ չափի մեկ երրորդը: 16-ից մինչև 18 տարին լրանալը հանցանք կատարած անչափահասի նկատմամբ նշանակվող պատժի նվազագույն և առավելագույն ժամկետը կամ չափը չի կարող գերազանցել սույն օրենսգրքի Հատուկ մասի համապատասխան հոդվածով կամ հոդվածի մասով նախատեսված պատժի նվազագույն և առավելագույն ժամկետի կամ չափի մեկ երկրորդը: Եթե նշված կանոնները կիրառելիս պատժի ժամկետը կամ չափը պակաս է ստացվում տվյալ պատժատեսակի համար նախատեսված նվազագույն ժամկետից կամ չափից, ապա նշանակվում է ստացված ժամկետով կամ չափով պատիժ:

En casa

1. primero/a
2. tersero/a
3. sexto/a
4. octavo/a
5. decimo/a
6. cuarto/a
7. segundo
8. quinto/a
9. septimo/a

1. La
2. Las
3. Unos, la
4. La, una
5. Los
6. La, la
7. el
8. un, las
9. el, los
10. Los, las

1. unos
2. las, la, la
3. la, la
4. el, la
5. unos, las
6. Los
7. un, los
8. los, la
9. una, una
10. un, el, un

1. hay
2. hay
3. hay
4. estan
5. esta
6. hay
7. hay
8. hay
9. estan
10. estan

1.

1. frigorifico
2. seis
3. sillon
4. television
5. libreria
6. norte
7. las
8. un
9. colegio
10. los

1. le gustan
2. quiere
3. quiere
4. nos gusta
5. le gustan
6. quiere
7. le gusta
8. queremos
9. quieren
10. le gustan

1. A Marta le gusta jugar al tenis

A Marta le encanta jugar al tenis

A Marta no le gusta jugar al tenis

2.A los ninos le encantan matematicas

A los ninos le gustan matematicas

A los ninos on le gustan matematicas

3. A Elvira le gusta motar en bici

A Elvira le encanta montar en bici

A Elvira no le gusta montar en bici

4. A Juanjo le gusta peliculas de ciencia-ficcion

A Juanjo le encanta peliculas de ciecncia-ficcion

A Juanjo no le gusta peliculas de ciancia-ficcion

5. A Nosotros nos gustamos viajar

A nosotros nos encantamos viajar

A nosotros no nos gustamos viajar

6. A Ellas son gustan ir a compras

A ellas son enctanan ir a compras

A ellas no son gustan ir a compras

7. A mi marido le gusta opera

A mi marido le encanta opera

A mi marido no le gusta opera

8. A vosotros os gusatis comida espanola

A vosotros os encantais comida espanola

A vosotros no os gustais comida espanola

9. A ti te gusta la carne

A ti te encantas la carne

A ti no te gusta la carne

10. A mi me gusta musica clasica

A mi me encanto musica clasica

A mi no me gusta musica clasica

11. A mis hermanas son gustan plantas

A mis hermanas son encantan plantas

A mis hermanas no son encantan plantas

1. A Pablo much le gusta ir al cine
2. A mi no me gusta el cafe
3. ?
4. A Ana no le gusta nada hacer los deberes
5. A nosotros no nos gustan los lunes
6. A ellas les gusta mucho viajar
7. A vosotros os gustan los gatos
8. ?
9. Te gustan los caracoles
10. A Ismael no le gusta trabaja mucho
11. A Maria no le gusta gazpacho mucho
12. A los ninos no les les gustan las verduras

1. Come mas
2. Escriba en tu cuaderno
3. Corte el pan
4. Trabaje mas
5. Habla menos
6. Estudie historia
7. Entre por aqui
8. Mire a la pizarra
9. Abre la puerta

Primero

Sopa de fideos, merluza a la plancha, escalope de ternera, pollo asado, chuletas de cordero.

Postre

Natillas, helado, fruta, flan.

Segundo

ensalada, esparragos con mayonesa, queso.

Bebida

Vino blanco, serveza, agua mieral, vino tinto.

1. bailar
2. viajar
3. nadar
4. leer
5. andar
6. navigar por internet
7. montar en bicicleta
8. ir al teatro
9. ver una pelicula
10. hacer departo

1. andar por la montana/ por el campo
2. navegar en la mar/ en internet
3. ir de compras
4. ver una pelicula/ exposicion
5. montar en bicicleta
6. leer el periodica/ una novela
7. jugar al futbol/ al tenis

С 15-19 апреля

Просмотр фильма. ,,1917,,  
Первая мировая война. Два молодых британских солдата получают опасное задание: доставить в соседний полк генеральский приказ об отмене атаки, которая обречена на провал. Чтобы спасти жизни своих сослуживцев, Скофилду и Блейку придётся пройти через вражеские земли и испытать все ужасы войны. 
Фильм открывает мимолётная мирная сцена, в которой двое солдат наслаждаются заслуженным сном. Вскоре лейтенантам Блейку и Скофилду придётся предстать перед высшим военным руководством и узнать, что их отправляют на рисковую миссию. Из-за того, что система радиосвязи между английскими войсками была уничтожена, у генерала Эринмора нет никакой возможности отдать приказ о ненаступлении полку, где служит брат Блейка. Теперь, чтобы предотвратить гибель 1600 людей, рискующих попасть в ловушку врага, два товарища должны пешком пересечь линию фронта и лично донести сообщение до сослуживцев.
Зрители с первых и до последних мгновений сопровождают героев в их путешествии через опустошённые войной земли. Благодаря эффекту съёмки одним кадром аудитория максимально приближена к происходящему, постоянно наблюдая за героями и ужасными событиями, которые разворачиваются вокруг.
Беспощадная, эмоционально заряженная драма «1917» – это уникальный по своей реалистичности опыт зрительского погружения в жестокий мир войны. Фильм Сэма Мендеса отдаёт дань уважения и человеческой памяти её героям и жертвам, а также служит напоминанием о том, что лучшие картины о войне – это всегда картины против войны.

 
Проблемные вопросы

Бывают ли в войне победители?
Что из себя представляет ,,Долг перед страной"?
Будь вы на месте этих солдат, как бы вы поступили?
Считаете ли вы поступок Скофилда истинно дружеским, ради погибшего друга, выполнить его последнюю волю.   

Домашнее задание

Мои впечатления от фильма ,,1917,,. 

Урок 2

Традиция подачи чая в разных странах мира

Традиция подачи чая в Англии.

Традиция подачи чая в России.

домашнее задание: найти интересные истории о чае и чаепитии.

Ապրիլ 15-19

ԱՊՐԻԼ 15-19
ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔ. ԸՆԴՈՒՆՎԱԾ 1996Թ. Գլուխ 3, 4
ՀՀ ՔՐԵԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳԻՐՔ, Գլուխ 25
Առաջադրանք՝

• Առանձնացնե՛լ բուժաշխատողների իրավունքները և պարտականությունները

Հոդված 27․ Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացրողները և նրանց իրավունքները

1. Հայաստանի Հանրապետությունում բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողներն իրավունք ունեն ցուցաբերելու համապատասխան բժշկական օգնություն և սպասարկում լիցենզավորված տեսակների շրջանակներում համապատասխան լիցենզիայի առկայության դեպքում:

2. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողներն օրենսդրությամբ սահմանված կարգով իրավունք ունեն`

1) միավորվելու մասնագիտական ասոցիացիաներում և դրանց միջոցով մասնակցելու բնակչության առողջության պահպանման և բարելավման, ապահովագրական ծրագրերի մշակմանը, բժշկական օգնության և սպասարկման լիցենզավորմանը, բժշկական շարունակական մասնագիտական զարգացումն ապահովող միջոցառումների կազմակերպմանը, իրականացմանը, իրենց իրավունքների պաշտպանությանը և միության կանոնադրությամբ նախատեսված այլ խնդիրների իրականացմանը, մասնակից լինելու ոլորտային քաղաքականության մշակմանը և իրականացմանը.

2) օրենքով սահմանված կարգով պաշտպանելու իրենց համբավը.

Advertisement

3) օրենքով սահմանված կարգով ապահովագրելու բուժաշխատողների մասնագիտական գործունեությունը:

Հոդված 28․ Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների պարտականությունները և պատասխանատվությունը

1. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողները պարտավոր են`

1) յուրաքանչյուր մարդու ցուցաբերել շտապ և անհետաձգելի բժշկական օգնություն` անկախ այդ օգնության դիմաց վարձատրությունը երաշխավորող հիմքերի և այլ հանգամանքների առկայությունից.

2) ապահովել ցուցաբերվող բժշկական օգնության և սպասարկման տվյալ տեսակի, մեթոդների, ծավալների համապատասխանությունը լիազոր մարմնի սահմանած չափանիշներին.

3) յուրաքանչյուրին ապահովել նրան տրամադրվելիք բժշկական օգնության և սպասարկման տվյալ տեսակի, մեթոդների, ծավալների, տրամադրման կարգի և պայմանների մասին տեղեկատվության տրամադրումը.

4) յուրաքանչյուր մարդու պահանջով կամ նրա իրազեկ գրավոր համաձայնությամբ բժշկական օգնության համար այլ վճարողի տրամադրել անհրաժեշտ տվյալներ ցուցաբերած բժշկական օգնության և սպասարկման տեսակի, մեթոդի, ծավալների և քանակի ու դրան համարժեք կատարված ծախսերի մասին.

5) պահպանել բժշկական գաղտնիքը, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի.

6) ներկայացնել վիճակագրական և այլ տեղեկություններ` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

7) ապահովել հոգատար և հարգալից վերաբերմունք պացիենտների նկատմամբ.

8) ունենալ պաշտոնական ինտերնետային կայքէջ, որն առնվազն պետք է պարունակի տեղեկատվություն ծառայությունների, գնացուցակի, բուժանձնակազմի վերաբերյալ, ինչպես նաև ապահովի հետադարձ կապի հնարավորություն մասնագիտական ծառայություններ մատուցողների հետ: Սույն պարտականությունը չի տարածվում ռազմաբժշկական հաստատությունների, գյուղական համայնքների բժշկական ամբուլատորիա կամ առողջության կենտրոն հանդիսացող կամ ստոմատոլոգիական կաբինետի կամ մասնագիտական ոչ ավելի, քան երկու կաբինետի ձևով բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների նկատմամբ.

9) ՇՄԶ հավաստագիր չունեցող անձի (բացառությամբ առաջին անգամ մասնագիտական գործունեություն իրականացնող` համապատասխան մասնագիտական կրթություն, որակավորում և մասնագիտացում ունեցող անձի) հետ դադարեցնել աշխատանքային հարաբերությունները` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

10) ապահովել ընթացակարգերով, պացիենտի վարման գործելակարգերով սահմանված պահանջների կատարումը.

11) ստացիոնար պայմաններում պացիենտին բժշկական օգնություն և սպասարկում տրամադրելուց առաջ, իսկ անգիտակից կամ կյանքին սպառնացող վիճակում գտնվող պացիենտներին գիտակցության գալուց կամ կյանքին սպառնացող վտանգի վերացումից հետո իրազեկել պացիենտի իրավունքների (ներառյալ` պետության կողմից երաշխավորված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքի) և պարտականությունների մասին: Պետության կողմից երաշխավորված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստացողներին կամ նրա օրինական ներկայացուցչին նրանց համար մատչելի ձևաչափով տրամադրվում է իրազեկման թերթիկ, իսկ վճարովի կամ արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստացողների հետ կնքվում են վճարովի ծառայությունների մասին պայմանագրեր.

Advertisement

12) պացիենտի իրավունքների և պարտականությունների իրազեկման թերթիկի, ինչպես նաև վճարովի ծառայությունների մասին պայմանագրի օրինակելի ձևերը և դրանց տրամադրման կարգը հաստատում է լիազոր մարմինը.

13) Կառավարության սահմանած կարգով հաղորդում ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն, եթե բժշկական հաստատություն տեղափոխված պացիենտն անգիտակից է կամ ունի գլխի վնասվածք կամ ուղեղի ցնցում կամ 3-րդ կամ 4-րդ աստիճանի այրվածք կամ կտրող-ծակող գործիքով առաջացրած վերք կամ թափանցող վերք կամ հրազենային վնասվածք կամ պոլիտրավմա կամ թունավորում, կամ պարզված տեղեկությունները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ պացիենտի առողջությանը կամ կյանքին պատճառված վնասը բռնի կամ հակաօրինական գործողությունների կամ ինքնավնասման կամ ճանապարհատրանսպորտային պատահարի հետևանք է, ինչպես նաև այն դեպքերում, երբ բժշկական հաստատություն է տեղափոխվել դիակ.

13.1) լիազոր մարմնի կողմից նորածնային և մայրական մահերի դեպքերի մշտադիտարկում իրականացնելու նպատակով լիազոր մարմնի սահմանած կարգով և ժամկետում տեղեկատվություն տրամադրել լիազոր մարմնին այդ դեպքերի մասին.

14) բժշկական գաղտնիք համարվող տվյալները, առանց անձի կամ նրա օրինական ներկայացուցչի համաձայնության, տրամադրել քննիչին, դատախազին, դատարանին, Մարդու իրավունքների պաշտպանին` օրենքով սահմանված կարգով ներկայացված հարցումների հիման վրա: 

2. Իրենց մեղքով մարդու առողջությանը հասցրած վնասի համար, ինչպես նաև բժշկական գաղտնիք պարունակող տեղեկություններ փոխանցելու դեպքում բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողները, ապօրինի բժշկական գործունեությամբ զբաղվող անձինք պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված կարգով:

Հոդված 29․ Բուժաշխատողներին ներկայացվող պահանջները

1. Ըստ կրթության մակարդակի և առողջապահության բնագավառում իրականացվող գործունեության` բուժաշխատողները բաժանվում են ավագ, միջին, կրտսեր խմբերի բուժաշխատողների:

2. Առողջապահության բնագավառի մասնագիտական գործունեության, բժշկական և ոչ բժշկական մասնագիտությունների, ինչպես նաև նեղ մասնագիտությունների ցանկերը հաստատում է լիազոր մարմինը:

3. Այլ պետություններում բժշկական կրթություն ստացած անձինք (ներառյալ` Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները և Հայաստանի Հանրապետությունում կացության կարգավիճակ ունեցող օտարերկրացիները) Հայաստանի Հանրապետությունում բժշկական մասնագիտական գործունեություն կարող են իրականացնել Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի հիման վրա բժշկական կրթության փաստը հավաստող փաստաթղթերի փոխադարձ ճանաչման կամ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով բժշկական կրթության փաստը հավաստող փաստաթղթերի ճանաչման և սույն օրենքով սահմանված կարգով մասնագիտական գործունեության և ՇՄԶ հավաստագրերի առկայության դեպքում, բացառությամբ օտարերկրացի բուժաշխատողների մասնագիտական կարճաժամկետ գործունեության:

4. Հայաստանի Հանրապետությունում գործող կազմակերպությունների նախաձեռնությամբ կամ հրավերով օտարերկրացի բուժաշխատողների մասնագիտական կարճաժամկետ գործունեության թույլտվությունը Կառավարության սահմանած կարգով տրամադրում է լիազոր մարմինը: Սույն օրենքի իմաստով` օտարերկրացի բուժաշխատողի մասնագիտական կարճաժամկետ գործունեություն է համարվում մուտքի վիզայով կամ առանց մուտքի վիզայի Հայաստանի Հանրապետությունում օրացուցային մինչև 180 օր գտնվելու ընթացքում բժշկական մասնագիտական գործունեության իրականացումը:

Advertisement

Հոդված 30․ Բուժաշխատողների իրավունքները

1. Բուժաշխատողներն իրավունք ունեն`

1) ավագ և միջին բուժաշխատողները, օրենքով սահմանված կարգով իրենց կրթությանը, որակավորմանը և մասնագիտացմանը համապատասխան, իրենց իրավասության շրջանակներում իրականացնելու առողջապահության բնագավառում մասնագիտական գործունեություն, իսկ կրտսեր բուժաշխատողները` իրենց իրավասության շրջանակներում ոչ մասնագիտական` օժանդակող գործունեություն.

2) ապահովագրելու իրենց գործունեության հետ կապված քաղաքացիական պատասխանատվության ռիսկը.

3) ելնելով յուրաքանչյուր կոնկրետ դեպքի իրավիճակից` կայացնելու ապացուցողական բժշկությամբ հիմնավորված որոշումներ` լրացուցիչ միջամտություններ կատարելու համար, որոնք նախատեսված չեն համապատասխան կլինիկական ուղեցույցներով.

4) օրենքով սահմանված կարգով մասնակցելու շարունակական մասնագիտական զարգացման գործընթացին.

5) օրենքով սահմանված կարգով պաշտպանելու իրենց մասնագիտական համբավը, պատիվը և արժանապատվությունը.

6) իրենց կրթությանը համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետությունում բժշկական գործունեություն ծավալելու վերաբերյալ լիազոր մարմնից պահանջելու և ստանալու տեղեկանք պատշաճ մասնագիտական գործունեություն իրականացնելու թույլտվություն ունենալու մասին (certificate of good standing).

7) օրենքով սահմանված կարգով ստեղծելու ասոցիացիաներ կամ անդամակցելու դրանց. 

8) օգտվելու օրենքով սահմանված այլ իրավունքներից:

Հոդված 31․ Բուժաշխատողների պարտականությունները և պատասխանատվությունները

1. Բուժաշխատողները պարտավոր են`

1) առողջապահության բնագավառում գործունեություն իրականացնելիս առաջնորդվել պացիենտի շահերով.

2) յուրաքանչյուր պացիենտի ցուցաբերել շտապ և անհետաձգելի բժշկական օգնություն.

3) հոգատար, անխտրական և հարգալից վերաբերմունք ցուցաբերել պացիենտի նկատմամբ.

4) պացիենտին և (կամ) նրա օրինական ներկայացուցչին կամ կոնտակտային անձին տեղյակ պահել առողջական վիճակի, հիվանդության ախտորոշման, տրամադրված (տրամադրվող) բժշկական օգնության և սպասարկման, այդ թվում` բուժման մեթոդների կիրառման ընթացքի և արդյունքների, ինչպես նաև դրանց հետ կապված ռիսկերի վերաբերյալ, բացառությամբ պացիենտի գրավոր հրաժարման և օրենքով սահմանված այլ դեպքերի.

5) բժշկական օգնություն ու սպասարկում իրականացնելիս կիրառել Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղեր, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի.

Advertisement

6) ավագ և միջին բուժաշխատողները` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով լրացնել, վարել և շրջանառել բժշկական փաստաթղթերը, այդ թվում` էլեկտրոնային առողջապահության համակարգում.

7) պահպանել բժշկական գաղտնիքը, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի.

8) կատարելագործել իրենց մասնագիտական գիտելիքները և հմտությունները, մասնագիտական որակավորման պահանջներին համապատասխան մասնակցել շարունակական մասնագիտական զարգացման գործընթացին.

9) իրենց մասնագիտական գործունեությունն իրականացնել լիազոր մարմնի հաստատած մասնագիտական բնութագրին համապատասխան.

10) կատարել պացիենտի վարման գործելակարգերով և ընթացակարգերով սահմանված պահանջները` օրենսդրությամբ իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակում.

11) պահպանել բուժաշխատողի մասնագիտական էթիկայի կանոնները.

12) կատարել օրենքով սահմանված այլ պարտականություններ:

2. Բուժաշխատողները օրենքով նախատեսված դեպքերում պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված պարտականությունների չկատարման կամ ոչ պատշաճ կատարման համար:

• Բուժաշխատողի կողմից մասնագիտական պարտականությունները չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կատարելը /քրեական օրենսգիրք, հոդված 187/

Հոդված 187․ Բուժաշխատողի կողմից մասնագիտական պարտականությունները չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կատարելը

1. Բուժաշխատողի կողմից մասնագիտական պարտականությունները չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կատարելը, եթե նրա անզգուշության հետևանքով հնարավոր չի եղել կանխել հիվանդության հետագա ընթացքը կամ բարդությունների առաջացումը, կամ եթե մարդու առողջությանն անզգուշությամբ պատճառվել է ծանր կամ միջին ծանրության վնաս, կամ առաջացել է սաղմի կամ պտղի վնասում`

պատժվում է տուգանքով` տասնապատիկից երեսնապատիկի չափով, կամ հանրային աշխատանքներով` հարյուրից երկու հարյուր ժամ տևողությամբ, կամ որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով` առավելագույնը հինգ տարի ժամկետով, կամ ազատության սահմանափակմամբ` առավելագույնը երեք տարի ժամկետով, կամ կարճաժամկետ ազատազրկմամբ` առավելագույնը երկու ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ` առավելագույնը երեք տարի ժամկետով:

2. Սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված արարքը, որն անզգուշությամբ առաջացրել է մարդու մահ կամ այլ ծանր հետևանք`

պատժվում է տուգանքով` քսանապատիկից հիսնապատիկի չափով, կամ հանրային աշխատանքներով` հարյուր հիսունից երկու հարյուր յոթանասուն ժամ տևողությամբ, կամ որոշակի պաշտոններ զբաղեցնելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկելով` երեքից յոթ տարի ժամկետով, կամ ազատության սահմանափակմամբ` մեկից երեք տարի ժամկետով, կամ կարճաժամկետ ազատազրկմամբ` մեկից երկու ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ` երկուսից հինգ տարի ժամկետով:

Համո Սահյան «Փնտրում ես դու»

Փնտրում ես դու ինչ-որ հանցանք,
Հեգնում ես ինձ ու չես ներում,
Բայց կա ինչ-որ մի կարեկցանք
Քո հեգնական ժպիտներում:

Հեգնում ես ինձ ու նախատում,
Բորբոքում ես կռիվ ու վեճ,
Բայց կա ինչ-որ մի քաղցրություն
Քո դառնագին խոսքերի մեջ:

Ա՜խ, հոնքերդ ես հաճախ կիտում,
Նայում ես ինձ այնպես մռայլ,
Բայց կա ինչ-որ քնքշություն
Քո անողոք դեմքի վրա:

Հաճախ այնպես խայթում ես դու,
Սրտիս այնպես վիշտ ես բերում,
Բայց կա ինչ-որ մտերմություն
Քո այդ օտար հայացքներում:

Մերթ փարվում ես ինձ հովի պես,
Մերթ հողմի պես ինձ չարչարում,
Ա՜խ, երբ այդպես շոյել գիտես,
Էլ ինչո՞ւ ես ցավ պատճառում:

Զբոսաշրջային արտադրանք

Պրեզենտացիա

Համո Սահյան-Հրաշք լիներ․․․

Հրաշք լիներ, կրկնվեր
Այն հրաշքը իրական,
Առուն ստվերս տաներ
Ջաղացպանի աղջկան:

Գար խափաներ, խաթարեր
Իմ ջաղացը մանկական,
Նրա հետ սերս տաներ 
Ջաղացպանի աղջկան:

Պահեր, գրկի մեջ պահեր
Կարմիր աստղերը ձկան,
Կարմիր արևս տաներ 
Ջաղացպանի աղջկան:

Ա՜խ, ձեն ու ձուն չհաներ
Իմ ցավերի լուռ վկան,
Այրող ցավերս տաներ 
Ջաղացպանի աղջկան:

Ինչ ասեի, կատարեր,
Առներ սերս գեղջկական
Մի անգամ ևս տաներ 
Ջաղացպանի աղջկան:

Հրաշք լիներ կրկնվեր 
Այն հրաշքը իրական….

Текст 9. Вера и скрипка

Задание 1. Читать текст.
Здравствуйте, меня зовут Вера. Я школьница (1). Я очень люблю литературу и историю (2), люблю русский и английский языки, а математику не люблю (3). Мой самый любимый урок – это музыка (4), потому что я музыкант. Я умею (5) играть на (6) скрипке (7). Думаю, я уже (8) неплохо играю.
Каждый день я должно (9) практиковать скрипку. Я могу играть 3 и даже 5 часов (10). Друзья часто спрашивают (11): «Как ты можешь (12) играть так много?». Я не знаю, что отвечать (13), просто могу, потому что люблю музыку и скрипку.

Я мечтаю о (14) карьере. Вижу (15) своё будущее так: я буду играть в оркестре, или зарабатывать деньги, когда буду играть (16) соло. Люди будут (17) покупать билеты на мои концерты, будут сидеть в большом зале, слушать мою (18) скрипку, смотреть, как я играю.
Еще я хочу уметь петь. Но к сожалению, я не умею (19). Я часто пою (20) дома, в душе. Но это не серьезно, это просто шутки. Думаю, я буду изучать еще и вокал, чтобы не только играть на скрипке, но и петь на
концертах. Это моя маленькая мечта.

Բարև, ես Վերան եմ: Ես դպրոցական եմ: Ես շատ եմ սիրում գրականություն և պատմություն, սիրում եմ ռուսերեն և անգլերեն, բայց չեմ սիրում մաթեմատիկա: Իմ սիրելի դասը երաժշտությունն է, քանի որ ես երաժիշտ եմ։ Ես կարող եմ նվագել ջութակ: Կարծում եմ, որ ես արդեն լավ եմ խաղում:
Ամեն օր ես պետք է ջութակ պարապեմ։ Ես կարող եմ նվագել 3 կամ նույնիսկ 5 ժամ: Ընկերներս հաճախ հարցնում են․ «Ինչպե՞ս կարող ես այդքան շատ նվագել»: Չգիտեմ ինչ պատասխանել, ես պարզապես կարող եմ, քանի որ սիրում եմ երաժշտությունը և ջութակը:

Ես երազում եմ կարիերայի մասին: Ես իմ ապագան տեսնում եմ այսպես՝ նվագելու եմ նվագախմբում, կամ գումար կվաստակեմ, երբ սոլո նվագեմ: Մարդիկ կգնեն իմ համերգների տոմսերը, կնստեն մեծ դահլիճում, կլսեն իմ ջութակը, կնայեն, թե ինչպես եմ նվագում։
Ես էլ եմ ուզում երգել։ Բայց, ցավոք, ես չեմ կարող: Ես հաճախ եմ երգում տանը, ցնցուղի տակ: Բայց դա լուրջ չէ, դա պարզապես կատակ է: Կարծում եմ՝ կսովորեմ նաև վոկալ, որպեսզի կարողանամ ոչ միայն ջութակ նվագել, այլև երգել համերգներ։ Սա իմ փոքրիկ երազանքն է։

Текст 7. Диалог. В библиотеке

Задание 1. Читать диалог.
Ваня: Привет, давай познакомимся, как тебя зовут?
Таня: Давай, меня зовут Таня, а (1) тебя?

– Я – Ваня! Очень приятно.

– Приятно познакомиться. Только тихо! Это библиотека (2). Здесь
нельзя громко (3) разговаривать.

– Хорошо. Какую (4) книгу ты сейчас читаешь?
– О, это не книга. Обычно я беру (5) журналы в библиотеке.

– Журналы? Но это не киоск! Здесь люди читают книги.

– Да, я знаю. Но здесь есть интересные журналы о (6) еде. Я люблю читать, какую еду готовят (7) в мире!

– Это интересно! Я понял, ты любишь читать о продуктах. А ты любишь готовить (8)?
– Конечно. Поэтому я сижу (9) здесь и читаю. А потом дома готовлю (10).
– Интересно. О чём (11) ты читала сегодня?

– Сегодня о кухне в Италии (12).
– Да, я знаю, они любят макароны.
– А ты любишь макароны?
– Макароны люблю, но ненавижу (13) соус «Песто».

– Ха-ха, я думаю, ты просто не знаешь, как его (14) правильно готовить.
– Конечно не знаю, я никогда (15) не готовлю.

Advertisement

– Ну хорошо, а что ты здесь делаешь?

– Я здесь занимаюсь. Делаю уроки, переважу (16) тексты. Я изучаю
арабский язык (17). Вот мои учебники.

– Видимо (18), очень интересно, и, наверное, очень трудно?
– Ну да, не легко.
– А почему ты переводишь тексты в библиотеке, почему не дома (19)?

– О, я живу в общежитии. Там очень шумно. В общежитии я только сплю. А занимаюсь здесь. Так я эканомлю (20) время и нервы.
– Я понимаю, в общежитии жить тяжело. Но, наверное, весело?
– Это правда, там не скучно.
– Хорошо, я приглашаю тебя на ужин сегодня вечером.
– Правда? Спасибо! А сейчас давай читать?
– Давай․

Վանյա.Բարև, արի ծանոթանանք, ինչ է քո անունը:
Տանյա. Արի, իմ անունը Տանյա է, իսկ քոնը՞:

-Ես Վանյան եմ։ Շատ հաճելի է։

– Ուրախ եմ ծանոթանալու համար։ Պարզապես լռիր։ Սա գրադարան է: Այստեղ Դուք չեք կարող բարձրաձայն խոսել:

-Լավ: Ի՞նչ գիրք եք կարդում հիմա:
-Օ՜, սա գիրք չէ։ Ես սովորաբար գրադարանից վերցնում եմ ամսագրեր:

– Ամսագրե՞ր։ Բայց սա կրպակ չէ։ Մարդիկ այստեղ գրքեր են կարդում:

-Այո ես գիտեմ։ Բայց այստեղ կան հետաքրքիր ամսագրեր սննդի մասին։ Ես սիրում եմ կարդալ այն մասին, թե ինչպիսի սնունդ են պատրաստվում ամբողջ աշխարհում:

-Սա հետաքրքիր է։ Ես հասկանում եմ, դուք սիրում եք կարդալ ապրանքների մասին: Սիրու՞մ եք պատրաստել:
-Իհարկե: Ահա թե ինչու եմ նստում այստեղ և կարդում։ Եվ հետո ես պատրաստում եմ տանը:

-Հետաքրքիր է: Ի՞նչ կարդացիք այսօր:

– Այսօր Իտալիայի խոհանոցի մասին:
-Այո, գիտեմ, նրանք սիրում են մակարոնեղեն:

-Մակարոնեղեն սիրու՞մ ես:
– Ես սիրում եմ մակարոնեղեն, բայց ատում եմ Պեստո սոուսը:

-Հա-հա, ես կարծում եմ, որ դուք պարզապես չգիտեք, թե ինչպես պատրաստել այն ճիշտ:

-Իհարկե չգիտեմ, ես երբեք չեմ պատրաստում:

-Լավ, ի՞նչ ես անում այստեղ:

-Ես այստեղ եմ սովորում: Ես կատարում եմ իմ տնային աշխատանքը, թարգմանում եմ տեքստեր: ես սովորում եմ արաբերեն։ Ահա իմ դասագրքերը։

-Ըստ երևույթին, շատ հետաքրքիր և, հավանաբար, շատ դժվար:
-Դե, այո, հեշտ չէ:
– Ինչո՞ւ եք թարգմանում տեքստերը գրադարանում, ինչո՞ւ ոչ տանը:

-Օ, ես ապրում եմ հանրակացարանում: Այնտեղ շատ աղմկոտ է։ Հոսթելում միայն քնում եմ։ Ես աշխատում եմ այստեղ։ Այս կերպ ես խնայում եմ ժամանակ և նյարդեր։
– Ես հասկանում եմ, որ հանրակացարանում ապրելը դժվար է։ Բայց դա պետք է զվարճալի լինի։
-Ճիշտ է, այնտեղ ձանձրալի չէ։
-Լավ, ես քեզ հրավիրում եմ ընթրիքի այսօր երեկոյան:

-Արդյոք դա ճի՞շտ է։ Շնորհակալություն։ Հիմա կարդա՞նք։

-Եկեք։